سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شاهد

حسینی توان, سید حمید, طاهر, محبوبه, نوحی, شهناز, رجب, اسدالله. (1402). مقایسه اثربخشی آموزش روان‌‌شناسی مثبت‌نگر و مصاحبه انگیزشی بر سبک زندگی و سرمایه روان‌شناختی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2. , 21(1), 155-170. doi: 10.22070/cpap.2023.16683.1271
سید حمید حسینی توان; محبوبه طاهر; شهناز نوحی; اسدالله رجب. "مقایسه اثربخشی آموزش روان‌‌شناسی مثبت‌نگر و مصاحبه انگیزشی بر سبک زندگی و سرمایه روان‌شناختی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2". , 21, 1, 1402, 155-170. doi: 10.22070/cpap.2023.16683.1271
حسینی توان, سید حمید, طاهر, محبوبه, نوحی, شهناز, رجب, اسدالله. (1402). 'مقایسه اثربخشی آموزش روان‌‌شناسی مثبت‌نگر و مصاحبه انگیزشی بر سبک زندگی و سرمایه روان‌شناختی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2', , 21(1), pp. 155-170. doi: 10.22070/cpap.2023.16683.1271
حسینی توان, سید حمید, طاهر, محبوبه, نوحی, شهناز, رجب, اسدالله. مقایسه اثربخشی آموزش روان‌‌شناسی مثبت‌نگر و مصاحبه انگیزشی بر سبک زندگی و سرمایه روان‌شناختی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2. , 1402; 21(1): 155-170. doi: 10.22070/cpap.2023.16683.1271

مقایسه اثربخشی آموزش روان‌‌شناسی مثبت‌نگر و مصاحبه انگیزشی بر سبک زندگی و سرمایه روان‌شناختی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2

روانشناسی بالینی و شخصیت
مقاله 13، دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 40، خرداد 1402، صفحه 155-170    اصل مقاله (780.97 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/cpap.2023.16683.1271
نویسندگان
سید حمید حسینی توان1؛ محبوبه طاهر* 2؛ شهناز نوحی3؛ اسدالله رجب4
1دکتری تخصصی روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران .
2استادیار، گروه روان‌شناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران .
3استادیار، گروه روان شناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
4رئیس انجمن دیابت ایران، تهران، ایران.
چکیده
مقدمه: دیابت یک بیماری مزمن است که به درمان طولانی، مراقبت و اصلاح در شیوه زندگی نیاز دارد. علاوه بر مکانیسم‌های زیستی درگیر، عاملی که می‌تواند در بیماری دیابت اثرگذار باشد، عوامل روان‌شناختی است؛ بنابراین، هدف مطالعه مقایسه اثربخشی آموزش روان‌شناسی مثبت‌نگر و مصاحبه انگیزشی بر سبک زندگی و سرمایه روان‌شناختی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بود.
روش: روش پژوهش ‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل 45 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 در شهر تهران مراجع‌کننده به پژوهشکده غدد درون‌ریز و متابولیسم در سال 1398 بوده که به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل جای‌دهی شدند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها هم پیش‌آزمون و هم پس‌آزمون از پرسشنامه سبک زندگی والکر (1997) و پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی لوتانز (2007) استفاده شد. افراد به‌طور تصادفی در سه گروه 15 نفری (دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل) تقسیم شدند، گروه اول برنامه درمانی روان‌شناسی مثبت‌نگر (سلیگمن، 2006) که شامل 8 جلسه 60 دقیقه‌ای به شیوۀ گروهی را دریافت کردند، گروه دوم برنامه درمانی مصاحبه انگیزشی (میلر، 1983) 10 جلسه 45 دقیقه‌ای را دریافت کردند اما گروه کنترل، مداخله‌‌ای را دریافت نکردند.
نتایج: نتایج نشان داد که بین اثربخشی روش روان‌شناسی مثبت‌نگر و مصاحبه انگیزشی بر سرمایه روان‌شناختی و سبک زندگی تفاوت معناداری مشاهده شد (p<0/05). همچنین روش آموزش مصاحبه انگیزشی در خرده‌مقیاس‌های سبک زندگی (تغذیه، ورزش، مسئولیت‌پذیری در مورد سلامت، مدیریت استرس و خودشکوفایی) در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مؤثرتر از روش روان‌شناسی مثبت‌نگر بود. اما در خرده‌مقیاس حمایت بین‌فردی هیچ تفاوت معناداری بین دو رویکرد درمانی وجود نداشت. درضمن روش روان‌شناسی مثبت‌نگر بر خرده‌مقیاس‌های سرمایه روان‌شناختی (خودکارآمدی، امیدواری، تاب‌آوری و خوش‌بینی) در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 به‌طور معناداری مؤثرتر از روش مصاحبه انگیزشی بود (p<0/05).
بحث و نتیجه ‏گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده روش روان‌شناسی مثبت‌نگر و مصاحبه انگیزشی به بهبود کیفیت سبک زندگی و سرمایه روان‌شناختی افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بینجامد. پیشنهاد می‌شود در مراکز مشاوره و مراکز درمانی در مورد افراد مبتلا به دیابت به‌عنوان رویکردهای درمانی استفاده شود.
کلیدواژه‌ها
سبک زندگی؛ سرمایه روان‌شناختی؛ روان‌شناسی مثبت‌نگر؛ مصاحبه انگیزشی؛ دیابت نوع 2
مراجع
  1. Deepthi B, Sowjanya K, Lidiya B, Bhargavi S, and Babu P. S. A Modern Review of Diabetes Mellitus: An annihilator Metabolic Disorder. Journal of In Silico & In Vitro Pharmacology 2017; 44-46.
  2. Carpenter R, DiChiacchio T, and Barker K. Interventions for self- management of type 2 diabetes: An integrative review, International Journal of Nursing Sciences 2018. https://doi.org /10.1016/ j. ijnss.2018.12.002.
  3. Tsai K. W, Chiang J. K, and Lee C.S. Undiagnosed depression in patients with type 2 diabetes. BMC Public Health 2008; 44-48.
  4. Karam-Qadiri N, Hassanabadi H, Mojtabaei R, Hatami M, Nikosokhan A, & Maithami A. Expert patient: a new approach in self-management of type 2 diabetes based on diabetes knowledge education and body recognition. Clinical Psychology and Personality, 2019.17(2), 47-61. doi: 10.22070/cpap.2020.2907.
  5. Hurtado M.D, and Vella A. What is type 2 diabetes? Medicine 2019; 47(1):10-15.  https://doi.org/ 10.1016/ j. mpmed.10.010.
  6. Ranaei Y, Alhani F, Kazemnejad A, Mehrdad N. The effect of lifestyle modification through E-learning on self-management of patients with diabetes. 3 JNE. 2018; 7 (2): 8-16 URL: http://jne.ir/article-1-896-fa.html.
  7. Golparvar M, & Khabazian B. The relationship between narcissistic personality and vulnerable attachment with bullying and psychological capital. Clinical Psychology and Personality, 2019. 13(2), 139-148. doi: 10.22070/13.2.139.
  8. Borhani F, Abbaszadeh A, Kohan S, Golshan M, and Dortaj Raberi E. (). Correlation between lifestyle and body mass index among young adults in Kerman. Iran J Nurse Res 2008; 2(6):657.
  9. Ghanei L, Harati H, Hadaegh F, Azizi F. The effect of life style modification on the occurrence of diabetes type 2 in a 3.5-year study: Tehran lipid and glucose study. Research in Medicine. 2009; 33 (1) :21-29URL: http://pejouhesh.sbmu.ac.ir/article-1-598-fa.html.
  10. Amiri A, Rkhshany F, Farmanbar R. The Effect of Educational Program based on BASNEF Model on Healthy Lifestyle of Taxi Drivers in Langroud. jms. 2014; 1 (4) :45-54 URL: http://jms.thums.ac.ir/article-1-112-fa.html.
  11. Shahnazi H, and Sobhani A. Study and comparison of different aspects healthy lifestyle of the elderly people residing in nursing homes, Isfahan, Iran. Iran J Ageing 2016; 10(4):192-201.
  12. Heidari M, Alhani F, Kazemnejad A, Tol A, and Moezi F. Assessing the effect of educational program based on empowerment model on HbA1C among adolescents with type 1 diabetes. Health System Res 2012; 8(7):1376-84.
  13. Eshah NF. Lifestyle and health promoting behaviors in Jordanian subjects without prior history of coronary heart disease. International J Nurse 2011; 17(1):27-35.
  14. Rakhshani T, Shojaiezadeh D, Lankarani K, Rakhshani F, Kaveh M, and Zare N. The association of health-promoting lifestyle with quality of life among the Iranian elderly. Iran Red Crescent Med J 2014; 16(9): e18404.
  15. Mohammadi Zeidi I, Pakpur Hajji A, and Mohammadi Zeidi B. Reliability and validity of the Persian version of the health-promoting lifestyle J Mazandaran University Med Sci 2012; 21:156-62.
  16. James E, Diane G, Stoebner M, and Glenn V. Health Related Quality of Life in Older Mexican Americans with Diabetes. Heal & Quality of Life out Com 2007; 5(39): 1-7.
  17. De Greef K. P, Deforche B. I, Ruige J. B, Bouckaert J. J, Tudor-Locke C. E, Kaufman J. M, and De Bourdeaudhuij I. M. The effects of a pedometer-based behavioral modification program with telephone support on physical activity and sedentary behavior in type 2 diabetes patients. Patient Education and Counseling 2011; 275–279.
  18. Schwartz J, Allison M, and Wright C. M. Health behavior modification after electron beam computed tomography and physician consultation. J Behaver Med 2011; 148–155.
  19. Taghizade M, Bigheli Z, Mohtasami T. The Effect of educational modification behavior in lifestyle of diabetic patients. QUARTERLY JOURNAL OF health psychology 2014; Volume 3, Issue 9 - Serial Number 9 June 2014.
  20. Galaviz KI, Narayan KMV, Lobelo F, Weber MB. Lifestyle and the Prevention of Type 2 Diabetes: A Status Report. Am J Lifestyle Med. 2015. Nov 24;12(1):4-20. doi: 10.1177/1559827615619159. PMID: 30202378; PMCID: PMC6125024.
  21. Rahimi Moshkeleh S, Masoudnia E, Nik Seresht V. The relationship between lifestyle components and the incidence of type 2 diabetes among people aged 30 to 60 in Rasht. ijdld 2018; 17 (2) :87-96. URL: http://ijdld.tums.ac.ir/article-1-5581-fa.html.
  22. Soheili S, Firoozi F. Investigation of the Effect of Lifestyle Training on the Quality of Diabetic Patients' Life. J Diabetes Nurs 2021; 9 (4):1728-1738. URL: http://jdn.zbmu.ac.ir/article-1-509-fa.html.
  23. Narimani M, Atadokht A, Ahadi B, Abolghasemi A and Zahed A. Effectiveness of Stress Management Training on Reduction of Psychological Symptoms and ZGlycemic Control in Diabetic patients. Quarterly Journal of health psychology 2012; Volume 1, Issue 3 - Serial Number 3 February 2013.
  24. Harris P, Mann L, Philips, Bolger-Harris H., and Webster C. Diabetes managment in general practice (seventeenth edition), Novartis 2011.
  25. Foley E, Baillie A, Huxter M, Price M, and Sinclair E. Mindfulness-based cognitive therapy for individuals whose lives have been affected by cancer: A randomized controlled trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology 2010; 78(1), 72-79.
  26. Ghasemi N, Namdari K, Qureshian M, & Amini M. Investigating the relationship between expectation (value of time) and adherence to self-care behaviors in type 2 diabetic patients. Clinical Psychology and Personality, 8(2), 1-10.
  27. Avey J.B, Reichard R.J, Luthans F, and Mhatre K.H. Meta-analysis of the impact of positive psychological capital on employee attitudes, behaviors, and performance. Human Resource Development Quarterly 2011; 22 (2), 127-152.
  28. Ouweneel E, Le Blanc P, and Schaufeli W.B. Believe and you will achieve: Do changes in self-efficacy correspond with changes in perceived competence, engagement and performance? Applied Psychology: Health and Well-Being2013; 5, 225-247.
  29. Amonoo H. L, Barclay M. E, El-Jawahri A, Traeger L. N, Lee S. J, and Huffman J. C. Positive Psychological Constructs and Health Outcomes in Hematopoietic Stem Cell Transplantation Patients: A systematic review, Biology of Blood and Marrow Transplantation 2019; 25(1): e5-e16. https://doi.org /10.1016.
  30. Magyar M and Jinar L. Positive Psychological Interventions. Translator: Foroughi, AS; Aslani, J.; Rafiee. Second Edition, Tehran, Arjmand Book Publishing 2017.
  31. Jafari M, Beshrpour S and Hajlou N. The effectiveness of positive psychology training on the quality of life of pregnant women. National conference of new achievements of the world in education, psychology, law and social cultural studies. 2017 SID. https://sid.ir/paper/898093/fa
  32. Lyubomirsk S, and Layous K. How do simple positive activities increase well-being? Current Directions in Psychological Science 2013; 22(1), 57-62.
  33. Assarzadegan M, and Raeisi Z. Effectiveness of Positive Psychology Training on Psychological Well-being and Its Dimensions Among Patients with Type II Diabetes. J Diabetes Nurse 2019; 7 (2): 793-808.URL: http://jdn.zbmu.ac.ir/article-1-351-fa.html.
  34. Huffman Jeff C, Christina M, DuBois Rachel A, Millstein Christopher M. Celano, and Deborah Wexler. Positive Psychological Interventions for Patients with Type 2 Diabetes: Rationale, Theoretical Model, and Intervention Development. Hindawi Publishing Corporation. Journal of Diabetes Research2015; Article ID 428349.
  35. Bolier L, Haverman M, Westerhof G, Riper H and Smit Positive psychology interventions: a meta-analysis of randomized controlled studies. BMC Public Health 2013;volume13, number: 119.
  36. Frazier P, Marisa H, Katherine C, & Korey K. The Impact of Positive Psychology on Diabetes Outcomes: A Review. Published Psychology Online December in Sciences Res 2012;3, and No.12A.
  37. Miller WR. Motivational interviewing with problem drinkers, Behavioral Psychotherapy. 1983; 11: PP.147–172.
  38. Miller W, and Rollnick S. Motivational interviewing: Preparing people for change, 2nd edition. New York: Guilford Press 2002.
  39. Moyers T, and Rollnick S. Motivational interviewing perspective on resistance in psychotherapy. J Clinical Psychology 2002; 58:185–193.
  40. Peterson C, and Park, N. Orientation to happiness and life satisfaction: The full life versus the empty life. Journal of Happiness Studies 2016; 6, 25-41.
  41. Smith D.E, Heckemeyer C.M, Kratt P.P, ND Mason D.A. Motivational Interviewing to Improve Adherence to a Behavioral Weight-control Program for Older Obese Women with NIDDM, Diabetes Care 1997; 1, 52–54.
  42. Pour Sharifi H, Zamani R, Mehryar, A, Besharat M, Rajab A. The effect of motivational interview on the improvement of physical indicators in people with type 2 diabetes. Quarterly Journal of Contemporary Psychology 2011; Third period. Number 2.
  43. Chen S M, Creedy D. L, Huey S, and Wollin J. Effects of motivational interviewing intervention on self-management, Psychological and glycemic outcomes in type 2 diabetes: A randomized controlled trial. International Journal of Nursing Studies 2012; 49 637–644.
  44. Pung M.A. Motivational interviewing in the reduction of risk factors for eating disorders: a pilot study. Unpublished Ph.D. University of Colorado at Boulder, Colorado, United States 2004.
  45. A. Research methods in psychology and educational science, Virayesh publication. 2002.
  46. Seligman ME. Positive psychology, positive prevention, and positive therapy. Am Psychol 2006; 59.
  47. Walker S, and Hill Polerecky DM. Psychometric evaluation of Health Promoting Lifestyle Profile II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center, College of Nursing, Lincoln 1997.
  48. Luthans F, Youssef C, and Avolio B. Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford, England: Oxford University Press 2007.
  49. Bahadri Khosroshahi J, Hashemi Nusratabad, T, and Babapurkhairuddin, J. Relationship between psychological capital and social capital of Tabriz University students. Research and Health (Journal of research and health), 2011. 2(1), 63-71. SID. https://sid.ir/paper/214459/fa
  50. Celano C. M, Gianangelo T, Millstein  A, Chung W, Wexler D, Park E, and Huffman J, C. A positive psychology–motivational interviewing intervention for patients with type 2 diabetes: Proof-of concept trial Article reuse guidelines: sagepub.com/journals-permissions 2018.
  51. Khodabakhsh R, Khosravi Z, Shahangian S. Effect of Positive Psychotherapy in Depression Symptoms and Character Strengths in Cancer Affected Patients. Positive Psychology Research 2015; Volume: 1, Issue: 1. Spring 2015.
  52. Nazari Kamal M, Sarrafade S, Samooea R, Tamannayefar S, and Behroozi R. Effectiveness of Motivational Interviewing in the Improvement of Physical Activities in MS Patients. Journal of Modern Psychological Researches. Volume 12, Issue 47 January 2018; Pages 205-222.
  53. Aghaei A, and Niknejadi F. The effectiveness of positive psychology on the meaning of life of diabetic patients in Isfahan. Fifth National Conference on Psychology, Counseling and Social Work 2016. Khomeini Shahr Unit.
  54. Sadri Damirchi E, and Samadifard H. Predicting of Life Expectancy in Diabetic Patients Based on Self-efficacy, Self-esteem and Perceived Social Support. Horizon of Medical Sciences. Spring 2019; 25(2): 85-92.
  55. Turk C.L, Heimberg R.G, and Hope D. A. Social Anxiety Disorder, In: H.D. Barlow (Ed.). Clinical handbook of Psychological Disorders; a Tap-by-step Treatment (3rd.ed. pp:114-153). New York: Guilford Press 2001.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 791
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 528