مینیاتورهای دریایی مغولان هند، حلقۀ مفقودۀ فرش‌های پرتغالی | ||
| فصلنامه نگره | ||
| مقاله 5، دوره 14، شماره 49، فروردین 1398، صفحه 71-87 اصل مقاله (2.14 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/negareh.2019.959 | ||
| نویسندگان | ||
| حسام کشاورز1؛ اصغر فهیمی‌فر* 2؛ حسنعلی پورمند3 | ||
| 1گروه پژوهش هنر، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. | ||
| 2استادیار و عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 3مدیر گروه پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| سیزده فرش و فرشپارۀ شرقی از سده‌های شانزدهم و هفدهم که در تاریخ هنر به فرش‌های پرتغالی شناخته می‌شوند، از منظر طرح و نقش جالب توجه و چشمگیرند، چه یک صحنۀ دریایی شامل کشتی‌ها و اشخاص اروپایی به‌علاوۀ مردی مغروق و هیولایی سر از آب به در کرده را در بخش لچک‌ها جلوه‌گر می‌سازند. مطالعات فرش‌شناسی با تردید گاه این فرش‌ها را به ایران و گاه هند نسبت می‌دهند. در این جستار فرش‌های پرتغالی در پیوند با مینیاتورهای دریایی دربار مغولان هند به کارزار تحقیق و تفحص روانه شده‌اند. چشم‌انداز و هدف پژوهش حل معمای پیچیدۀ کشف هویت فرش‌هاست، چنان‌که سؤال اصلی پیرامون مکان و زمان بافت آن‌ها مطرح شده است. در اینجا روش تحقیق تطبیقی با نگرش تاریخی به کار بسته شده است و اطلاعات حاصل از طریق مطالعۀ کتابخانه‌ای به دست آمده است. ماحصل پژوهش حاکی از آن است که نخستین فرش‌های پرتغالی، که از طرح و نقش ظریف‌تر و صحنۀ دریایی کامل‌تر برخوردارند، در دربار امپراطور اکبرشاه مغول در پنجاب طی دهۀ پایانی سدۀ شانزدهم در لوای یک جریان قوی توجه به نقوش اروپایی که از چند دهه پیش آغاز شده بود، بافته شدند. فرش‌های ساده‌تر در طی چند دهه بعد، خارج از دربار و در مناطق بافندگی پررونق مغولان مانند آگرا، فتحپور سیکری و لاهور به قصد تجارت و عرضه به بازار اروپایی بافته شدند. در طراحی فرش‌های پرتغالی، لااقل نقش سه هنرمند دربار مغول، نقاشان مشکین و کیسو و دهرراس بازشناسی می‌شود که به نحو بارزی نقش مشکین پررنگ‌تر و مشخص‌تر از دیگران است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرش؛ مینیاتور؛ پرتغال؛ مغول؛ هند؛ ایران | ||
| مراجع | ||
|
ابوالفضل بن مبارک. (1372). اکبرنامه (جلد اول). (به کوشش غ. طباطبائی مجد) تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی(پژوهشگاه). (---). (1892). آئین اکبری(چاپ سنگی) (جلد 1 و 2 و 3). لکهنو: مطبع منشی نولکشور. پوپ, آ. آ., و آکرمن, ف. (1387). سیری در هنر ایران (جلد ششم). (زیر نظر سیروس پرهام, ن. دریابندری, و دیگران, مترجم) تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. جهانگیر گورکانی, ن. (1359). جهانگیرنامه یا توزک جهانگیری. (به کوشش م. هاشم) انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
Beach, M. C. (1992). New Cambridge history of India: Mughal and Rajput painting. Cambridge [England] ; New York, NY, USA: Cambridge University Press.
Bode , W., & Kuhnel , E. (1958). Antique rugs from the Near East (4th ed.). (C. G. Ellis, Trans.) Berlin: Klinkhardt & Biermann.
Cohen, S. (2004). 'Portuguese' carpets from Khorasan, Persia. In R. Barnes, Textiles in Indian Ocean societies (1st ed., pp. 38-46). New York: RoutledgeCurzon.
Ellis , C. G. (1972). The Portuguese carpets of Gujarat. In R. Ettinghausen, Islamic art in the Metropolitan Museum of Art (pp. 267-289). New York: The Metropolitan Museum of Art.
Guest , G. D., & Ettinghausen, R. (1961). The Iconography of a Kashan Luster Plate. Ars Orientalis(4), 25-64.
Martin, F. R. (1908). A history of Oriental carpets before 1800. Vienna : printed for the author with subvention from the Swedish Government in the I. and R. State and Court printing office.
Sarre, F., & Trenkwald, H. (1926-1928). Old Oriental Carpets (Vol. 2). (A. F. Kendrick, Trans.) Leipzig: Anton Schroll & Co, Wien und Karl W. Hiersemann.
Sarre, F. (1931, May). A "Portuguese" Carpet from Knole. The Burlington Magazine for Connoisseurs, 58(338), 210+214-215+219.
موزۀ هنرهای کاربردی وین: https://sammlung.mak.at/en
موزۀ کالوست گلبنکیان، لیسبون: https://gulbenkian.pt/museu/en/ کتابخانۀ بریتانیا: https://www.bl.uk/ موزۀ ملی آمستردام: https://www.rijksmuseum.nl/ مؤسسۀ اسمیتسونیان: https://www.smithsonianmag.com/ گالری ملی هنرها، واشینگتن: https://www.nga.gov/index.html موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک: https://www.metmuseum.org/ موزۀ منسوجات لیون: http://www.mtmad.fr/fr/Pages/default.aspx موزۀ ویکتوریا و آلبرت، لندن: https://www.vam.ac.uk/ | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 878 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,139 |
||