طراحی مدل مفهومی و عملیاتی ارزیابی و رتبهبندی علمی گروههای آموزشی حوزه علوم انسانی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی ایران | ||
پژوهش نامه علم سنجی | ||
مقاله 3، دوره 5، (شماره ا، بهار و تابستان) - شماره پیاپی 9، فروردین 1398، صفحه 23-46 اصل مقاله (1.26 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/rsci.2019.4192.1273 | ||
نویسندگان | ||
فریده عصاره1؛ فرزانه عفیفیان* 2؛ حمزه علی نورمحمدی3 | ||
1استادگروه علم اطلاعات ودانش شناسی دانشگاه شهیدچمران اهواز | ||
2دکتری علم اطلاعات ودانش شناسی دانشگاه شهیدچمران اهواز،مدرس دانشگاه شیراز | ||
3دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شاهد | ||
چکیده | ||
هدف: این پژوهش با هدف طراحی یک مدل مفهومی و عملیاتی جهت ارزیابی و رتبهبندی علمی گروههای آموزشی حوزه علوم انسانی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی ایران انجام گرفته است. روششناسی: پژوهش حاضر به لحاظ هدف توسعهای و کاربردی است و از روش تحقیق آمیخته که ترکیبی از روشهای کیفی و کمی میباشد، استفاده نموده است. جامعه پژوهش متخصصان حوزه رتبهبندی و سنجش و ارزیابی علم کشور بودند، که با روش هدفمند غیر تصادفی به تعداد 32 نفر انتخاب شدند. به منظور پاسخگویی به سؤالات از تکنیک دلفی فازی و روش بهترین-بدترین (BWM) به عنوان یک روش تصمیمگیری چندشاخصه استفاده شده است. ابزار پژوهش دو پرسشنامه محقق ساخته و یک فرم جمعآوری اطلاعات بود. پایایی پرسشنامه دلفی فازی با آلفای کرونباخ محاسبه و 0.785 بدست آمد که قابل قبول است. جهت اعتباریابی پرسشنامه بهترین-بدترین برای هر دسته ابعاد، معیارها و شاخصها نرخ ناسازگاری محاسبه شد. روایی محتوایی پرسشنامهها با نظر خبرگان تأیید شد. در گام اول، شاخصها با مطالعه ادبیات موضوع استخراج و توسط خبرگان به قضاوت گذاشته شد. عوامل مدل مفهومی ایجاد شده به منظور وزندهی نزد خبرگان به قضاوت گذاشته شد. مقایسه زوجی عوامل انجام؛ مدل بهترین-بدترین برای هر دسته ابعاد، معیارها و شاخصها تشکیل و با اجرای مدل، وزن عوامل و نرخ سازگای مشخص شد. در پایان مدل عملیاتی شامل وزن عوامل و اولویت هر یک از عوامل مشخص شد. یافتهها: بر اساس مطالعه و تحلیل متون 70 شاخص شناسایی، که در 4 بعد و 6 دسته معیار گروهبندی شدند. پس از نظرخواهی از خبرگان و انجام غربالگری فازی شاخصهای مستخرج به 54 شاخص نهایی در 4 بعد و 6 دسته معیار تبدیل شد، که در گام دوم وزندهی شدند. نتایج حاصل از وزندهی عوامل نشان داد بعد پژوهشی با وزن 0.491 و تولید علم کیفی با وزن 0.427 به ترتیب در میان ابعاد و معیارها اولویت اول را داشتند. برای شاخصهای هر معیار نیز وزندهی انجام و اولویتها مشخص شد. نتیجهگیری: با استخراج و انتخاب شاخصها مدل مفهومی و با وزندهی به هر یک از عوامل مدل عملیاتی جهت رتبهبندی علمی گروههای آموزشی حوزه علوم انسانی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی طراحی شد. مدل چندبعدی طراحی شده میتواند در بهبود تصمیمات ذیربطان و ذینفعان نظام دانشگاهی و ارتقاء کیفیت گروههای آموزشی و دانشگاهها نقش مؤثری داشته باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
ایران؛ رتبهبندی علمی؛ دانشگاهها؛ گروههای آموزشی؛ علوم انسانی؛ مدل عملیاتی؛ مدل مفهومی | ||
مراجع | ||
اسداللهی، زهره. (1387). رتبهبندی گروههای علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. پایاننامه منتشر نشدهی کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی. بالوییجامخانه، هادی؛ کتابی، سعیده؛ و پورمصطفیخشکرودی، مهدی. (1392). ارزیابی عملکرد و رتبهبندی گروههای آموزشی دانشگاهها با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها: بررسی موردی یکی از دانشگاههای دولتی ایران. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران. 5(2)، 133-161. پاکزاد، مهدی؛ خالدی، آرمان؛ و تیموری، مهتاب. (1391). بررسی تطبیقی نظامهای بینالمللی رتبهبندی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی. رهیافت، 50، 71-94. حاجیکریمی، بابک. (1395). رتبهبندی گروههای آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی ابهر با استفاده از روشهای تصمیمگیری چندشاخصه. فصلنامه علوم رفتاری، 47-68. حبیبی، آرش؛ ایزدیار، صدیقه؛ و سرافرازی، اعظم. (1393). تصمیمگیری چندمعیاره فازی، انتشارات کتیبه گیل. رضایی، علیمحمد. (1389). بررسی شاخصهای ارزشیابی عملکرد گروهها و دانشکدههای علوم انسانی به منظور تدوین یک مدل ساختاری، پایاننامه منتشر نشده دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی. رضایی، مینا. (1391). شناسایی و اعتبارسنجی شاخصهای ارزیابی بهرهوری پژوهشی پژوهشگران و دانشگاههای کشور. پایاننامه منتشر نشده کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد، گروه کتابداری و اطلاعرسانی. رنجبر، هادی؛ حقدوست، علیاکبر؛ صلصالی، مهوش؛ خوشدل، علیرضا؛ سلیمانی، محمدعلی؛ و بهرامی، نسیم. (1391). نمونهگیری در پژوهشهای کیفی: راهنمایی برای شروع. مجله علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 10(3)، 238-250. زارعبنادکوکی، محمدرضا؛ وحدتزاد، محمدعلی؛ اولیاء، محمدصالح؛ و لطفی، محمدمهدی. (1395). بررسی و استخراج معیارهای مؤثر بر رتبهبندی دانشگاههای ایران از منظر اسناد فرادستی. سیاست علم و فناوری، 8 (3)، 55-87. زارعبنادکوکی، محمدرضا؛ وحدتزاد، محمدعلی؛ اولیاء، محمدصالح؛ و لطفی، محمدمهدی. (1395). رتبهبندی دانشگاههای ایران بر اساس بروندادهای علمی موضوعات مهندسی. فصلنامه آموزشی مهندسی ایران. 18 (72)، 95- 118. صفریفارفار، رحیم؛ ابوالقاسمی، مسعود؛ فراستخواه، مقصود؛ و نوهابراهیم، عبدالرحیم. (1397). طراحی چهارچوب مفهومی برای رتبهبندی گروههای آموزشی دانشگاههای دولتی ایران. فصلنامه مطالعات اندازهگیری و ارزیابی آموزش، 8(21)، 191-225. عباسزاده، محمد. (1391). تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی. جامعهشناسی کاربردی، 23 (45)، 19-34. عصاره، فریده؛ و عفیفیان، فرزانه. (1396). نقدی بر آییننامه ارتقاء اعضاء هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزشی کشور. فصلنامه نقد کتاب، اطلاعرسانی و ارتباطات، 15، 213-223. عنایتی، محمدحسین. (1396). ارائه الگوی رتبهبندی پژوهشی دانشگاههای جهان. پایاننامه منتشر نشده کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده مهندسی صنایع. قضاوی، رقیه. (1392). اعتبارسنجی، نرمالسازی و ارزشگذاری شاخصهای ارزیابی پژوهش در حوزههای مختلف علوم در ایران، با تأکید بر تفاوتهای بین رشتهها. پایان نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد، دانشکده علوم انسانی، گروه علم اطلاعات و دانششناسی. نادری، ابوالقاسم. (1394). تاریخ تولید آموزش عالی: کاربردها، چالشها و چشماندازها. فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، 21(3)، 1-29. نورمحمدی، حمزهعلی؛ و صفری، فاطمه. (1392). معرفی نظامهای رتبهبندی جهانی دانشگاهها و بررسی شاخصهای این نظام. سیاست علم و فناوری، 2 (3)، 71-86 . نوروزیچاکلی، عبدالرضا؛ قضاوی، رقیه؛ و طاهری، بهجت. (1394). ارزشگذاری شاخصهای ارزیابی پژوهش در حوزههای مختلف علوم در ایران. سیاست علم و فناوری، 28. 31-40. Alasehir, O. (2010). University ranking by academic performance: A scientometrics study for rankings world universities. (Unpublished doctoral dissertation), school of informatics of the Middle East Technical University. Alma, B., Coskum, E., & Ovendive, li. E. (2016). University ranking systems and proposal of a theorical framework for ranking of Turkish universities: A case of management depaetments, 235, 128-138. Altanopoulou, P., Dontsidou, M., & Tselios, N. (2012). Evaluation of ninety-three major Greek university departments using Google scholar. Quality in Higher Education, 18 (1) , 111-137. Anderson, D. L., & Tressler, J. (2011). Ranking economics departments in terms of residual productivity: Newzeland economics departments, 2000-2006. Australian Economic Papers, 157-168. Bonaccorci, A. , & Cicero, T. (2016). Nondeterministic ranking of university departments. Journal of Informetrics, 10, 224-237. Chatzimichael, K., Kalaitzidakis, P., & Tzouvelekas, V. (2017). Measuring the publishing productivity of economics separtments in Europe. Scientometrics, 113(2), 889-908. Hirsh.J.E, (2005). An -Index to quantify an individuals scientific research output. Proceedings of the National Academy of sciences, USA, 102 (46). 16569-72. Jeremic.V., Bulajic. M., Martic. M & Radojicic. Z. (2011). A fresh approach to evaluating the academic ranking of world universities. Scientometrics, 84, 587-596. Johnson, R.B., & Onwuegbuzie, A.J (2004). Mixed Methods Research: A research paradigm whose time has come. Educational Researcher, 33(7), 14-26. Lazaridis, Th. (2010). Ranking university departments using the mean h-index. Scientometrics, 82, 211-216. Martínez-Noya, A., & García-Canal, E.( 2011). Technological capabilities and the decision to outsource/outsource offshore R&D services. International Business Review, 20(3), 264-277. Meyers, M.A., & Quan, H., (2017). The use of the h-index to evaluate and rank academic departments. Journal of Materials Research and Technology, 6(4), 304-311. Miroiu, A., Paunescu, M., & Vliu, G. A. (2015). Ranking Romanian academic departments in three fields of study using the g-index. Quality in Higher Education, 21 (2) , 189-212. Mobasheri, M., Moradi, M., Rafie, S., & Sharifi, A., (2013). Scientific output of shahrekord university of medical science (Iran) in ISI database from 1993 to the end of 2011 acording to scientometric indicators, Journal of Shahrekord University of Medical Science, 14(9), 115-123. Moed, H. F. (2008). UK research assessment exercises: informed judgments on research quality or quantity?. Scientometrics, 74 (1) , 153-161. Ranjan, R., Chatterjee, P., & Chakraborty, Sh. (2014). Evaluating performance of engineering departments in an Indian university using DEMATEL and compromise ranking methods. OPSEARCH. Rezaei, J. (2015). Best-Worst multi criteria decision-making method: some properties and a linear model. Omega. 53, 49-57. Rogers,D.W., Hendee, W.R., & Orton, C.G. (2006). Citation indices are useful in evaluating medical physicists for promotion and tenure. Medical Physics. 33(1), 1-3. Stuart, D.L. (1995). Reputational rankings: background and development. New Directions for Institutional Research. 88, 13-20. Vught, F & Ziegele, F. (2011). U-Multirank: design and testing the feasibility of a multi mensional global university ranking: final report. Consortium for Higher Education and Research Performance Assessment. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,311 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,928 |