نگاشت ساختار و چیدمان تاریخی مفاهیم علم اطلاعات و دانششناسی: با رویکرد متنکاوی (2004-2013) | ||
پژوهش نامه علم سنجی | ||
مقاله 9، دوره 4، (شماره 2، پاییز وزمستان) - شماره پیاپی 8، مهر 1397، صفحه 123-142 اصل مقاله (1.28 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/rsci.2018.616 | ||
نویسندگان | ||
محمد حسن زاده* 1؛ فاطمه زندیان2؛ سیده سمیه احمدی مینق3 | ||
1دانشیار گروه علم اطلاعات ودانش شناسی،دانشگاه تربیت مدرس | ||
2استادیار گروه علم اطلاعات ودانش شناسی،دانشگاه تربیت مدرس | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی،دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
هدف: پژوهش حاضر با هدف نگاشت و بررسی ساختار مفهومی علم اطلاعات و دانششناسی، دامنه موضوعی مجلات و چیدمان تاریخی مفاهیم بر اساس متن کامل مقالات مجلات هسته صورت گرفت. روششناسی: روش بهکاررفته تحلیل محتوای مفاهیم استخراجشده بر اساس فنون متنکاوی از 6830 مقاله 10 نشریه هسته بر اساس گزارش جی سی آر 2013 (2004-2013) است. خوشهبندی واژگان و عبارات بعد از استخراج بهصورت پارامتریک و انتخاب 150 مفهوم بر اساس وزن tf-idf، با استفاده از ماتریس همرخدادی واژگان بر اساس شاخص کسینوس تتا و قرابت مرتبه ثانویه و الگوریتم average-linkage، در نرمافزار Provalis Research، انجام شد. همچنین از فراوانی نسبی مفاهیم منتخب جهت تحلیل تناظر، بهمنظور خوشهبندی مجلات و دامنه موضوعی آنها و بررسی چیدمان تاریخی مفاهیم استفاده شد. یافتهها: یافتههای حاصل 3 خوشه بالغ، 1 خوشه نیمهبالغ و 3 خوشه نابالغ در تحلیل همواژگانی و چهار خوشه موضوعی در مجلات و دو خوشه زمانی با سیر حرکتی ساعتگرد را نشان داد. نتیجهگیری: بهطور کلی بررسی مفهومی خوشهها نشان داد تولیدات علمی دارای برخی از موضوعات ثابت بوده و نیز موضوعات جدید که تحت تأثیر تغییر پیشرفت علم و فناوری ایجاد شده است. چنانچه این تغییر در چشمانداز شناختی در خوشه زمانی نخست مبتنی بر ظهور اینترنت بوده و در خوشه دوم به دلیل استفاده از شاخصهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
خوشهبندی مفاهیم؛ علم اطلاعات و دانششناسی؛ متنکاوی؛ تحلیل محتوا | ||
مراجع | ||
احمدی، ح. و عصاره، ف. (1394). سیر تحول پژوهشهای علمسنجی در ایران. فصلنامه رهیافت، 25(3)، 69–82. تیمورپور، ب.، سپهری، م. و پزشک، ل. (1388). روشی نوین برای دستهبندی هوشمند متون علمی (مطالعه موردی مقالات فناوری نانو متخصصان ایران). سیاست علم و فناوری، 2 (2)، 1–14. حاضری، ا.، توکلیزاده راوری، م. و ابراهیمی، و. (1394). تعیین طبقات اصلی مرتبط با مدیریت دانش در پایگاه وب آو ساینس و مطالعه همپوشانی موضوعی آنها. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 30(4)، 997–1023. خادمی، ر. ا. و حیدری، غ. (1395). ترسیم ساختار موضوعی مدیریت اطلاعات با استفاده از روش همایندی واژگان طی سالهای ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۲. فصلنامه علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 2(2)، 59–93. کاتبی، ف. (1393). تحلیل همرخدادی واژگان حوزه مدیریت دانش در پایگاه وب آو ساینس در سالهای 1993 لغایت 2012 بهمنظور دیداریسازی واژگان تشکیلدهندۀ زیرساخت این حوزه. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. محمدی، ا. (1388). حوزههای تشکیلدهنده فناوری و علم نانو در ایران. پنجمین همایش دانشجویی فناوری نانو. تهران: دانشگاه علوم پزشکی تهران. مصطفوی، ا.، عصاره، ف.، و توکلیزاده راوری، م. (زیر چاپ). شناسایی ساختار محتوایی مطالعات علم اطلاعات و دانششناسی بر اساس واژگان و مفاهیم مقالات آن در پایگاه اطلاعاتی وبگاه علم (2009-2013). پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات. بازیابیشده در تاریخ 6 خرداد 1396، از http://jipm.irandoc.ac.ir/article-1-3234-fa.html موسویزاده، م.، باقری، م. و کربلا آقایی کامران، م. (1393). مصورسازی حوزه سازماندهی اطلاعات: بررسی ساختار گرایشهای موضوعی مقالات فارسی حوزه سازماندهی اطلاعات. پژوهشنامه کتابداری و اطلاعرسانی، 4(2)، 190–211. ناصریجزه، م.، طباطباییان، س. و فاتحراد، م. (1391). ترسیم نقشه دانش مدیریت فناوری در ایران با هدف کمک به سیاستگذاری دانش در این حوزه. سیاست علم و فناوری، 1 (5)، 45–72.
Baeza-Yates, R., & Ribeiro-Neto, B. (2011). Modern Information Retrieval: The Concepts and Technology Behind Search (2nd ed.). Addison Wesley. Börner, K., Chen, C., & Boyack, K. W. (2003). Visualizing knowledge domains. Annual Review of Information Science and Technology, 37(1), 179–255. Ding, Y., Chowdhury, G. G., & Foo, S. (2001). Bibliometric cartography of information retrieval research by using co-word analysis. Information Processing and Management, 37(6), 817–842. Glenisson, P., Glänzel, W., Janssens, F., & De Moor, B. (2005). Combining full text and bibliometric information in mapping scientific disciplines. Information Processing and Management, 41(6), 1548–1572. Glenisson, P., Glänzel, W., & Persson, O. (2005). Combining full-text analysis and bibliometric indicators. A pilot study. Scientometrics, 63(1), 163–180. Grefenstette, G. (1994). Corpus-Derived First , Second and Third-Order Word Affinities. In In Proceedings of Euralex (pp. 279–290). Hu, C.-P., Hu, J.-M., Deng, S.-L., & Liu, Y. (2013). A co-word analysis of library and information science in China. Scientometrics, 97(2), 369–382. Janssens, F., Glänzel, W., & Moor, B. (2008). A hybrid mapping of information science. Scientometrics, 75(3), 607–631. Janssens, F., Leta, J., Glänzel, W., & De Moor, B. (2006). Towards mapping library and information science. Information Processing & Management, 42(6), 1614–1642. Lee, B., & Jeong, Y. Il. (2008). Mapping Korea’s national R&D domain of robot technology by using the co-word analysis. Scientometrics, 77(1), 3–19. Luhn, H. P. (1958). The Automatic Creation of Literature Abstracts. IBM Journal of Research and Development, 2(2), 159–165. Milojević, S., Sugimoto, C. R., Yan, E., & Ding, Y. (2011). The cognitive structure of Library and Information Science: Analysis of article title words. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 62(10), 1933–1953. Mohammadi, E. (2012). Knowledge mapping of the Iranian nanoscience and technology: A text mining approach. Scientometrics, 92(3), 593–608. Noyons, E. C. M., Moed, H. F., & Luwel, M. (1999). Combining mapping and citation analysis for evaluative bibliometric purposes: A bibliometric study. Journal of the American Society for Information Science, 50(2), 115–131. Provalis Research. (2015). WordStat 7 (Content analysis module for SIMSTAT and QDA miner): User’s Guide.
Rencher, A. C. (2003). Methods of multivariate analysis (2nd ed.). John Wiley & Sons. Sasaki, M., & Suzuki, T. (1989). New directions in the study of general social attitudes: trend and cross-national perspectives. Behaviormetrika, 16(26), 9–30. Xu, H., Guo, T., Yue, Z., Ru, L., & Fang, S. (2016). Interdisciplinary topics of information science : a study based on the terms interdisciplinarity index series. Scientometrics, 106(2), 583–601. Zong, Q.-J., Shen, H.-Z., Yuan, Q.-J., Hu, X.-W., Hou, Z.-P., & Deng, S.-G. (2013). Doctoral dissertations of Library and Information Science in China : A co-word analysis. Scientometrics, 94(2), 781–799.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,134 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,069 |