بررسی نسخۀ مصور شاهنشاهنامه موجود در کتابخانۀ مجلس و شناسایی تصویرگر آن | ||
فصلنامه نگره | ||
مقاله 1، دوره 12، شماره 43، مهر 1396، صفحه 5-17 اصل مقاله (1004.23 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/negareh.2017.570 | ||
نویسندگان | ||
مهدی لونی* 1؛ پرویز اقبالی2 | ||
1دانشجوی دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشکده هنر دانشگاه شاهد، شهر تهران | ||
2عضوهیات علمی دانشکده هنردانشگاه شاهد، شهر تهران، استان تهران | ||
چکیده | ||
شاهنشاهنامه یکی از نسخ مصور دوره قاجار است که در نیمۀ اول قرن سیزدهم توسط فتحعلی خان صبا سروده شده است. این کتاب در باب شرح فتوحات فتعلی شاه قاجار و تاریخ این سلسله است. نسخههای متعددی از شاهنشاهنامه در کتابخانههای مختلف موجود است. در این پژوهش، نسخه 15234 کتابخانه مجلس مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نسخه مورد نظر دارای 24 تصویر نگارگری است که نگارههای آن فاقد هرگونه امضا یا شناسه است. هدف از این پژوهش معرفی شاهنشاهنامه صبا و شناسایی نگارگر آن است. این تحقیق به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که آیا تصویرگری نسخه شاهنشاهنامه 15234 مجلس توسط محمدحسن افشار انجام پذیرفته است؟ روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و تطبیقی انجام شده است و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانهای و با استفاده از تصاویر موجود در کتابخانه مجلس است. نتایج حاصل از پژوهش حکایت از آن دارد که تصویرگری کتاب مذکور توسط محمدحسن افشار انجام شده که این امر بهواسطه بررسیهای تطبیقی میان طراحیها و ترکیب بندیهای نگارههای کتاب مذکور با نسخه مسجع 5998 موزه ملک بهدست آمده است. | ||
کلیدواژهها | ||
شاهنشاهنامه؛ فتحعلیخان صبا؛ نقاشی قاجار؛ محمدحسن افشار؛ کتابخانه مجلس شورای اسلامی؛ نهضت بازگشت ادبی | ||
مراجع | ||
اتینگهاوزن، ریچارد و یار شاطر. 1379. اوجهای درخشان هنر ایران. ترجمه روئین پاکباز و هرمز عبدالهی. تهران: احسان. تجربهکار، نصرت. 1350. «ادبیات ایران در قرن سیزدهم»، ادبیات و زبانها، مجله یغما. شماره 279. تهرانی، شیخ آقا بزرگ. 1362هق. الذریعه الی تصانیف شیعه، نجف:دارالعلم. خودداری نایینی، سعید. 1390. «شهنشاهنامه فتحعلی خان صبا نسخه 5995 کتابخانه ملک:شاهکاری از هنر دوره قاجار»، آئینه میراث، 48، 72-56. شیرازی، ابن یوسف. 1342. فهرست کتابخانه مجلس، تهران:مجلس. صبا، فتحعلی. 1313. گلشن صبا با مقدمۀ محمدتقی بهار، تهران: محفوظ. صبا، فتحعلیخان. 1341. دیوان ملکالشعراء، فتحعلیخان صبا. محمدعلی نجات. تهران. صبا، فتح علی. 1313. گلشن صبا - با مقدمۀ محمد تقی بهار. تهران. صفا، ذبیح الله. 1363. حماسه سرایی در ایران. تهران:امیر کبیر. کریمزاده تبریزی، محمدعلی. 1370. احوال و آثار نقاشان قدیم ایران. لندن. کلانتر ضرابی، عبدالرحیم. 1356، تاریخ کاشان. ایرج افشار. تهران: امیرکبیر. لنگرودی، شمس. 1369. «در باب بی منزلتی (فردوسی توسی- فتحعلی خان صبا)»، فصلنامه علمی و هنری کلک، شماره 8: ص 232 الی 239. متولی حقیقی، یوسف 1384. «شاهنامهای که پایانش خوش نبود (بررسی یک متن تاریخی دوره قاجار)، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشنامه تاریخ. ش 1: ص 57 الی 76. مستوفی، عبدالله. 1354. شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوران قاجار تهران: کتابفروشی زوار / کراچی / لاهور - چاپ دوم. منزوری، احمد. 1363. فهرست نسخههای خطی فارسی. تهران:دانشگاه تهران. موذن، بهاره. 1390. «بررسی سبکی و محتوایی شاهنشاهنامه فتحعلیخان صبا و مقایسه آن با شاهنامه فردوسی»، کتاب ماه ادبیات، ش 163: 31 تا 39. هدایت، رضاقلیخان. 1336. مجمعالفصحا. مظاهر مصفا. تهران: پیروز. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,030 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,520 |