بازنمایی تربیت اسلامی در تحلیل محتوای صحیفه سجادیه (مطالعه کیفی) | ||
| پژوهش‌های آموزش و یادگیری | ||
| مقاله 5، دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 38، اسفند 1402، صفحه 63-75 اصل مقاله (848.33 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/tlr.2024.18384.1508 | ||
| نویسندگان | ||
| الهام شیخ سامانی1؛ مهدی محمودی* 2؛ محمد رضا سرمدی3؛ حمید ملکی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| 3استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: در در عصر و دوران حاضر، نه تنها در جوامع اسلامی، بلکه در بسیاری از جوامع بشری زمینه برای احیای فکر اسلامی و نیز احیای خطوط و نظام تربیتی اسلام فراهم شده است. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر بازنمایی تربیت اسلامی در تحلیل محتوای صحیفه سجادیه است. روش: پژوهش در قالب پژوهش‌های کیفی در علوم انسانی است. لذا جهت بازنمایی تربیت اسلامی از صحیفه سجادیه از روش کیفی با «تحلیل متن» استفاده شده است. با توجه به ماهیت پژوهش جامعههای آماری شامل کل کتاب صحیفه سجادیه است که با استفاده از روش کل شماری مورد تحلیل قرار گرفت. برای جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها در این تحقیق، چک‌لیست مناسب، طراحی شد. جهت بررسی روایی، یافته‌های پژوهش را برای مشار‌کت‌کنندگان ارائه و متن نظریه توسط آنها مطالعه و نقطه نظرات آنها اعمال شده است. برای محاسبه پایایی نیز درصد توافق درون موضـوعی، محاسبه شد که ضریب توافق 82/0 برآورد گردید. در نهایت داده‌ها به روش اشتراوس کوربین و طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شد. نتایج: از شکل ادغام شده و نهایی مضامین پایهی مستخرج از تحلیلها در نهایت تعداد 54 مقوله فرعی در قالب 5 مولفه مدل پارادایمی(مولفه اصلی) مشخص گردید. بر این اساس 5 مولفه اصلی به ترتیب شامل؛ مولفه معنای تربیت 8 شاخص، عوامل موثر بر تربیت اسلامی 7 شاخص، عوامل زمینهساز تربیت اسلامی 16 شاخص، ابعاد تربیتاسلامی 9 شاخص و عوامل بازدارنده تربیت اسلامی 14 شاخص حاصل شد. بحث و نتیجه گیری: جهت بازنمایی تربیت اسلامی با بررسی و تحلیل بیانات امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه، سعی در کشف و گزینش مقوله‌های محتوایی و ویژگی‌های عناصر یک الگو جهت بازنمایی تربیت اسلامی شد تا این طریق الگوی مناسبی برای تربیت اسلامی تدوین گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بازنمایی؛ تربیت؛ تربیت اسلامی؛ تحلیل محتوا و صحیفه سجادیه | ||
| مراجع | ||
|
1- باقری، خسرو.(1395). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. جلد اول. تهران: انتشارات مدرسه،.
2- شکوهی، غلامحسین.(1399). مبانی و اصول آموزش و پرورش. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، شرکت به نشر، چاپ دهم.
3- دلشادتهرانی، مصطفی.(1387). سیری در تربیت اسلامی. قم: نگارش.
4- حسنی، سیدحمیدرضا؛ علیپور، مهدی و موحدابطحی، سیدمحمدتقی.(1390). علم دینی دیدگاه‌ها و ملاحظات قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه(چاپ پنجم، ویراست دوم).
5- حاجی‌ده‌آبادی، محمدعلی.(1395). درآمدی بر نظام تربیتی اسلام، قم؛ دفتر تحقیقات و تدوین متون درسی مرکز جهانی علوم اسلامی، چاپ اول.
6- باقری، خسرو.(1389). درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، چاپ دوم، صص119-116 .
7- حجتی، سیدمحمدباقر.(1386). اسلام و تعلیم و تربیت. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
8- ابراهیم‌زاده، عیسی.(1399). فلسفه تربیت. تهران. انتشارات دانشگاه پیام نور.
9- شعاری‌نژاد، علی‌اکبر.(1395). فلسفه آموزش و پرورش. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
10- فقیرپور، مقصود.(1389). راهنمای ایفای نقش تربیتی. رشت: انتشارات بلور.
11- وزارت آموزش و پرورش.(1390 ). سند مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی در جمهوری اسلامی ایران.
12- انصاریان، حسین.(1376). نظام تربیت در اسلام. قم: انتشارات ام ابیها.
13- چراغ‌چشم، عباس.(1389). تربیت. تهران: کانون اندیشه جوان.
14- مرزوقی، رحمت‌اله.(1384). انسان و تربیت از منظر صحیفه سجادیه. فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، 15.
15- حسینی، سیدعلی‌اکبر.(1396). سیری اجمالی در تاریخ تعلیم و تربیت اسلامی. قم؛ دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
16- بابایی، احمدعلی.(1401). صحیفه سجادیه مرکز اطلاع‌رسانی جهانی و الهی. مجله پاسدار اسلام، دوره 19 ، شماره 223.
17- میرشاه‌جعفری،سیدابراهیم و مقامی، حمید.(1384). رهیافتی به نظام‌تربیتی اسلام از نگاه صحیفه سجادیه. فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، 15 (1).
18- مرزوقی، رحمت‌الله.(1384). مبانی و اصول تعلیم و تربیت. تهران؛ آوای نور.
19- سلیمانی، مصطفی.(1390). درآمدی بر نظام‌تربیتی و انسان‌شناسی از منظر صحیفه‌ی سجادیه. فصلنامه راه تربیت، 6(15) 21-43.
20- نریمانی، فریبا.(1395). روش الگوئی در تربیت اسلامی. کنفرانس بین‌المللی اسلامی - علوم انسانی، تهران، آذر ماه.
21- هاشمی، فرشته‌سادات.(1399). رویکرد امام سجاد (ع) به تربیت معنوی و فقهی با محوریت صحیفه سجادیه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، دانشکده حقوق و الهیات.
22- حاج‌باقری، محسن‌ادیب؛ پرویزی، سرور و صلصالی، مهوش.(1390). روش تحقیق کیفی. تهران: انتشارات بشری.
23- گال، م. بورگ، و.، و گال، ج.(1402).روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی (ترجمه: احمدرضا نصر اصفهانی و همکاران). ناشران: سمت، دانشگاه شهید بهشتی.
24- طاهری‌زاده، محمدحسین.(1399). ارایه الگوی تعلیم و تربیت اسلامی برای کودکان کمتر از 7 سال. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
25- طاهری‌برمایی، علی.(1398). شناسایی مؤلفه‌های تربیت شهروندی از منظر صحیفه سجادیه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
26- برزگر، خورشید.(1396). روش‌های بومی‌سازی محتوای برنامه آموزش فلسفه به کودکان با رویکرد به تربیت اسلامی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران.
27- پورحسینی، محمد.(1396). طراحی و تدوین الگوی نظری تربیت در اوان کودکی بر مبنای فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران. پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
28- حسینی‌دولت‌آباد، بی‌بی‌حکیمه.(1392). مبانی تربیت اسلامی در المیزان و پیوند آن با اهداف، اصول و روش‌های تربیت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری.
29- عسکری، زهرا. (1393). کارکردهای تربیتی صبر و نقش آن در سلامت‌روان از منظر قران و روایات. پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته علوم قرآن و حدیث. دانشگاه سیستان و بلوچستان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 307 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 330 |
||