سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شاهد

مصلح, سیدقاسم, حبیبی کلیبر, رامین, علی پور, فاطمه, احراری, عمادالدین. (1403). فراتحلیل اثربخشی مداخلات درمانی ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان. , 22(1), 29-50. doi: 10.22070/cpap.2024.15705.1187
سیدقاسم مصلح; رامین حبیبی کلیبر; فاطمه علی پور; عمادالدین احراری. "فراتحلیل اثربخشی مداخلات درمانی ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان". , 22, 1, 1403, 29-50. doi: 10.22070/cpap.2024.15705.1187
مصلح, سیدقاسم, حبیبی کلیبر, رامین, علی پور, فاطمه, احراری, عمادالدین. (1403). 'فراتحلیل اثربخشی مداخلات درمانی ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان', , 22(1), pp. 29-50. doi: 10.22070/cpap.2024.15705.1187
مصلح, سیدقاسم, حبیبی کلیبر, رامین, علی پور, فاطمه, احراری, عمادالدین. فراتحلیل اثربخشی مداخلات درمانی ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان. , 1403; 22(1): 29-50. doi: 10.22070/cpap.2024.15705.1187

فراتحلیل اثربخشی مداخلات درمانی ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان

روانشناسی بالینی و شخصیت
مقاله 3، دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 42، تیر 1403، صفحه 29-50    اصل مقاله (942.33 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/cpap.2024.15705.1187
نویسندگان
سیدقاسم مصلح* 1؛ رامین حبیبی کلیبر2؛ فاطمه علی پور1؛ عمادالدین احراری3
1دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
2استاد گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران .
3دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز،ایران.
چکیده
مقدمه: از منظر روانشناسی معاصر، تنظیم هیجان یکی از مؤلفه‌های اصلی سلامت روان محسوب می‌شود و نقص در آن، با گستره‌ای از اختلال‌های روانی همراه است. بررسی فرایندها و مداخله‌هایی که به تنظیم هیجان موفق کمک می‌کنند، در دو دهه گذشته محور پژوهش‌های متعددی بوده‌اند و در این میان مداخله‌های مبتنی بر ذهن آگاهی با توجه به ماهیت خاص و تأکید بر هیجان‌ها در این حوزه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار گشته‌اند.
روش: پژوهش حاضر، باهدف ترکیب مطالعات انجام‌شده در زمینه مداخله‌های درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان به شیوه فراتحلیل انجام شد. جامعه آماری شامل پژوهش‌های مرتبط، تمام متن و در دسترس بود که به‌صورت مقاله، پایان‌نامه و طرح پژوهشی در بین سال‌های 1390 تا 1400 در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر کشور منتشرشده‌اند. بر اساس ملاک‌های ورود و خروج و نیز تحلیل حساسیت 214 اندازه اثر از 61 مطالعه اولیه توسط نرم‌افزار CMA موردبررسی و تحلیل قرار گرفتند.
نتایج: نتایج نشان داد مداخله‌های درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی تأثیر معنا‌داری بر راهبردهای تنظیم هیجان دارد و اندازه اثر خلاصه مدل تصادفی 22/1 بود و مداخله درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در بین راهبردهای ناسازگار تنظیم هیجان بر مؤلفه نشخوار فکری و بین راهبردهای سازگار تنظیم هیجان بر مؤلفه باز ارزیابی بیشترین تأثیر را داشته است. همچنین نتایج نشان داد؛ جنسیت آزمودنی‌ها تأثیری بر میزان اثربخشی مداخله‌ها نداشته است.
بحث و نتیجه‌گیری: نتایج فراتحلیل تحقیقات انجام‌شده در مورد تأثیر مداخلات درمانی ذهن آگاهی  بر تنظیم هیجان نشان داد|؛ این روش مطابق جدول تفسیر اندازه اثر کوهن به معنی اندازه اثر بالاست و در بهبود فرایند تنظیم هیجان مؤثر است. بنابراین، ارائه برنامه‌هایی در راستای آموزش، رشد و ارتقاء مهارت ذهن آگاهی به افراد جامعه، ضرورتی است که باید بیش‌ازپیش مورد ملاحظه قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
فراتحلیل؛ درمان ذهن آگاهی؛ تنظیم هیجان
مراجع
  1. Chirico A, Shiota MN, Gaggioli A. Positive emotion dispositions and emotion regulation in the Italian population. Plos One. 2021; 16(3):1-19. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0245545
  2. Goodman FR, Kashdan TB, İmamoğlu A. Valuing emotional control in social anxiety disorder: A multimethod study of emotion beliefs and emotion regulation. Emotion. 2021 Jun; 21(4): 842-855. http://dx.doi.org/10.1037/emo0000750
  3. Gross JJ. Emotion regulation: Current status and future prospects. Psychological inquiry. 2015 Jan 2; 26(1): 1-26. http://dx.doi.org/10.1080/1047840X.2014.940781
  4. Eadeh HM, Breaux R, Nikolas MA. A meta-analytic review of emotion regulation focused psychosocial interventions for adolescents. Clinical child and family psychology review. 2021 Dec; 24(4) 684-706. https://link.springer.com/article/10.1007/s10567-021-00362-4
  5. Hoffmann JD, Brackett MA, Bailey CS, Willner CJ. Teaching emotion regulation in schools: Translating research into practice with the RULER approach to social and emotional learning. Emotion. 2020 Feb; 20(1): 105-109. http://dx.doi.org/10.1037/emo0000649
  6. Mehta A, Young G, Wicker A, Barber S, Suri G. Emotion regulation choice: Differences in US and Indian populations. International Journal of Indian Psychology. 2017; 4(2), 2348-5396. http://dx.doi.org/10.25215/0402.160
  7. St-Louis AC, Rapaport M, Poirier LC, Vallerand RJ, Dandeneau S. On emotion regulation strategies and well-being: The role of passion. Journal of Happiness Studies. 2021 Apr; 22(4): 1791-1818. https://link.springer.com/article/10.1007/s10902-020-00296-8
  8. Millgram Y, Huppert JD, Tamir M. Emotion goals in psychopathology: A new perspective on dysfunctional emotion regulation. Current Directions in Psychological Science. 2020 Jun; 29(3): 242-247. http://dx.doi.org/10.1177/0963721420917713
  9. Preece DA, Becerra R, Hasking P, McEvoy PM, Boyes M, Sauer-Zavala S, Chen W, Gross JJ. The Emotion Regulation Questionnaire: Psychometric properties and relations with affective symptoms in a United States general community sample. Journal of Affective Disorders. 2021 Apr 1; 284: 27-30. http://dx.doi.org/10.1016/j.jad.2021.01.071
  10. Röll J, Koglin U, Petermann F. Emotion regulation and childhood aggression: Longitudinal associations. Child Psychiatry & Human Development. 2012 Dec; 43(6): 909-923. http://dx.doi.org/10.1007/s10578-012-0303-4
  11. Garke MÅ, Isacsson NH, Sörman K, Bjureberg J, Hellner C, Gratz KL, Berghoff CR, Sinha R, Tull MT, Jayaram-Lindström N. Emotion dysregulation across levels of substance use. Psychiatry Research. 2021 Feb 1; 296: 113662. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113662
  12. Protopopescu A, Boyd JE, O’Connor C, Rhind SG, Jetly R, Lanius RA, McKinnon MC. Examining the associations among moral injury, difficulties with emotion regulation, and symptoms of PTSD, depression, anxiety, and stress among Canadian military members and Veterans: A preliminary study. Journal of Military, Veteran and Family Health. 2021 May 1; 7(2): 71-80. http://dx.doi.org/10.3138/jmvfh-2020-0036
  13. Naragon-Gainey K, McMahon TP, Chacko TP. The structure of common emotion regulation strategies: A meta-analytic examination. Psychological Bulletin. 2017 Apr; 143(4): 384-427. http://dx.doi.org/10.1037/bul0000093
  14. Wheeler MS, Arnkoff DB, Glass CR. The neuroscience of mindfulness: How mindfulness alters the brain and facilitates emotion regulation. Mindfulness. 2017 Dec; 8(6):1471-1487. https://link.springer.com/article/10.1007/s12671-017-0742-x
  15. Segal ZV, Williams M, Teasdale J. Mindfulness-Based Cognitive Therapy for Depression. Guilford Publications. 2018 Jun 4.
  16. Deng X, Yang M, An S. Differences in frontal EEG asymmetry during emotion regulation between high and low mindfulness adolescents. Biological Psychology. 2021 Jan 1; 158: 107990. http://dx.doi.org/10.1016/j.biopsycho.2020.107990
  17. Eberth J, Sedlmeier P. The effects of mindfulness meditation: a meta-analysis. Mindfulness. 2012 Sep 1; 3(3):174-189. http://dx.doi.org/10.1007/s12671-012-0101-x
  18. Cramer H, Haller H, Lauche R, Dobos G. Mindfulness-based stress reduction for low back pain. A systematic review. BMC complementary and alternative medicine. 2012 Dec; 12(1): 1-8. https://doi.org/10.1186/1472-6882-12-162
  19. Ledesma D, Kumano H. Mindfulness‐based stress reduction and cancer: a meta‐analysis. Psycho‐Oncology: Journal of the Psychological, Social and Behavioral Dimensions of Cancer. 2009 Jun; 18(6): 571-9. Ledesma D, Kumano H. Mindfulness‐based stress reduction and cancer: a meta‐analysis. Psycho‐Oncology: Journal of the Psychological, Social and Behavioral Dimensions of Cancer. 2009 Jun; 18(6): 571-579.
  20. Bowen S, Witkiewitz K, Clifasefi SL, Grow J, Chawla N, Hsu SH, Carroll HA, Harrop E, Collins SE, Lustyk MK, Larimer ME. Relative efficacy of mindfulness-based relapse prevention, standard relapse prevention, and treatment as usual for substance use disorders: a randomized clinical trial. JAMA psychiatry. 2014 May 1; 71(5): 547-556. http://dx.doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2013.4546
  21. Gotink RA, Chu P, Busschbach JJ, Benson H, Fricchione GL, Hunink MM. Standardised mindfulness-based interventions in healthcare: an overview of systematic reviews and meta-analyses of RCTs. PloS one. 2015 Apr 16; 10(4):1-17. e0124344.
22- Guendelman S, Medeiros S, Rampes H. Mindfulness and emotion regulation: Insights from neurobiological, psychological, and clinical studies. Frontiers in psychology. 2017 Mar 6; 8: 220.

  1. خواجه‌زاده، پیمان؛ صباحی، پرویز. اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و تحمل پریشانی در نمونه‌های غیر بالینی وسواس فکری – عملی. روان‌شناسی بالینی، 1400. https://doi.org/10.22075/jcp.2021.21199.1950
  2. هدایتی زفرقندی، سعید؛ امامی‌پور، سوزان؛ رفیعی‌پور، امین. بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر ذهن آگاهی بر مهارت‌های تنظیم هیجان. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 1400؛ 64(1)2374: -2380. https://doi.org/10.22038/mjms.2021.18853
  3. حاتمیان، پیمان؛ حیدریان، سجاد؛ احمدی فارسانی، مجتبی. تأثیر آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، بر تنظیم هیجان و حساسیت اضطرابی سالمندان با سابقه بیماری قلبی. پژوهش توانبخشی در پرستاری. 1399؛ 6(3): 59-65. http://ijrn.ir/article-1-453-fa.html
  4. سلطانی‌زاده، محمد؛ کاظمی، حمید؛ دارابی، ندا؛ قدرتی‌پور ، سپیده. اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و تحمل پریشانی در آتش نشانان شهر اصفهان. مجله پژوهش‌های کاربردی روانشناختی. ۱۴۰۰؛ ۱۲(۲): ۸۳-۱۰۰. https://doi.org/10.22059/japr.2021.311613.643663
  5. زمستانی، مهدی؛ فاضلی نیکر، زهرا. اثربخشی شناخت ‌درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش نشانه‌های افسردگی، نشخوار فکری و تنظیم هیجان در زنان باردار. 1398؛ 13(1): 119-139. https://doi.org/10.29252/apsy.13.1.119
  6. راکی، شهرزاد؛ نادری، فرح. اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم شناختی هیجان، انعطاف‌پذیری کنشی و اضطراب رقابتی ورزشکاران زن. نشریه روان پرستاری. ۱۳۹۷؛ ۶(۶): 18-26. http://ijpn.ir/article-1-1162-fa.html
  7. مبارکی، روناک؛ عزت‌پور، عمادالدین؛ احمدیان، حمزه. اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجانی مصرف کنندگان مواد افیون. روانشناسی و روانپزشکی شناخت. 1397؛ 5(5): 103-92. http://shenakht.muk.ac.ir/article-1-434-fa.html
  8. طباطبائی نژاد، فاطمه سادات؛ ابن‌یمین، مریم. اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و نشخوار فکری، کیفیت زندگی، تنظیم هیجان و باورهای ارتباطی زنان ناراضی از همسر. مجله روانشناسی نظامی، ۱۴۰۰؛ ۱۱(۴۴): 43-31. https://jmp.ihu.ac.ir/article_206026.html
  9. قاصدی، مسعود. اثربخشی شناخت‌ درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در زنان آسیب‌دیده از خیانت همسر بر تنظیم هیجانی، بخشش و صمیمت زناشویی. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 1398؛ 7(52): 50-41.
  10. عالم دیانتی، فاطمه؛ محب، نعیمه. تأثیر آموزش شناخت – درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی برکاهش راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان در مبتلایان به اختلال وسواسی – جبری. آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی). 1396؛ 10(40):171-188. https://ensani.ir/file/download/article/20180319115223-10100-280.pdf
  11. محدث، نسرین؛ خانجانی، زینب؛ اقدسی، علی نقی. اثربخشی مداخله مبتنی بر ذهن آگاهی بر مؤلفه‌های مشکل در تنظیم هیجانی دانش‌آموزان پسر دارای اختلال سلوک. آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی). 1398‌؛12 (48): 63-83. https://sanad.iau.ir/journal/jinev/Article/672761?jid=672761
  12. شعبانی، مهشید؛ خلعتبری، جواد. اثربخشی آموزش کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر دشواری‌های تنظیم هیجان و بهزیستی روان‌شناختی در سندرم پیش از قاعدگی. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت. 1398؛ 8(29): 134-152. https://doi.org/10.30473/hpj.2019.38051.3847
  13. بخشی شکوفه، سپهوندی محمدعلی، غلامرضایی سیمین. اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم شناختی هیجان در پسوریازیس. فصلنامه پوست و زیبایی. 1398؛10(4): 201-213. https://jdc.tums.ac.ir/article-1-5415-fa.pdf
  14. 36. Hoge EA, Acabchuk RL, Kimmel H, Moitra E, Britton WB, Dumais T, Ferrer RA, Lazar SW, Vago D, Lipsky J, Schuman-Olivier Z. Emotion-related constructs engaged by mindfulness-based interventions: a systematic review and meta-analysis. Mindfulness. 2021 May; 12(5):1041-62. https://link.springer.com/article/10.1007/s12671-020-01561-w
  15. 37. Leyland A, Rowse G, Emerson LM. Experimental effects of mindfulness inductions on self-regulation: Systematic review and meta-analysis. Emotion. 2019 Feb; 19(1): 108. http://dx.doi.org/10.1037/emo0000425
  16. 38. Dawson AF, Brown WW, Anderson J, Datta B, Donald JN, Hong K, Allan S, Mole TB, Jones PB, Galante J. Mindfulness‐based interventions for university students: a systematic review and meta‐analysis of andomized controlled trials. Applied Psychology: Health and Well‐Being. 2020 Jul; 12(2): 384-410. https://doi.org/10.1111/aphw.12188
  17. 39. Chiesa A, Serretti A, Jakobsen JC. Mindfulness: Top–down or bottom–up emotion regulation strategy? Clinical psychology review. 2013 Feb 1; 33(1): 82-96. http://dx.doi.org/10.1016/j.cpr.2012.10.006
  18. Galla BM, Kaiser-Greenland S, Black DS. Mindfulness training to promote self-regulation in youth: Effects of the Inner Kids program. In Handbook of mindfulness in education. 2016 Springer, New York, NY. 295-311. http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4939-3506-2_19
  19. رحمانی، نرگس؛ منصوری، احمد. اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر نشخوارفکری و رشد پس از سانحه زنان داغدیده. روانشناسی بالینی و شخصیت. 1399؛ 17(1): 32-23. https://doi.org/10.22070/cpap.2020.2880
  20. محمدپور، سمانه؛ تاجیک‌زاده، فخری؛ محمدی، نورالله. اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش علائم افسردگی، نشخوار ذهنی و نگرش‌های ناکارآمد زنان باردار مبتلا به افسردگی. روانشناسی بالینی و شخصیت. 1399؛ 16(1): 187-198. https://doi.org/10.22070/cpap.2020.2847
  21. Nolen-Hoeksema S, Wisco BE, Lyubomirsky S. Rethinking Rumination. Perspectives on psychological science. 2008 Sep; 3(5), 400-24. http://dx.doi.org/10.1111/j.1745-6924.2008.00088.x
  22. Garland EL, Gaylord SA, Fredrickson BL. Positive reappraisal mediates the stress-reductive effects of mindfulness: An upward spiral process. Mindfulness. 2011 Mar; 2(1): 59-67. http://dx.doi.org/10.1007/s12671-011-0043-8
  23. Bowen S, Marlatt A. Surfing the urge: brief mindfulness-based intervention for college student smokers. Psychology of Addictive Behaviors. 2009 Dec; 23(4): 666. http://dx.doi.org/10.1037/a0017127
46.Witkiewitz K, Bowen S. Depression, Craving, and Substance Use Following a Randomized Trial of Mindfulness-Based Relapse Prevention. Journal of consulting and clinical psychology. 2010 Jun; 78(3): 362. http://dx.doi.org/10.1037/a0019172

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 916
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 792