سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شاهد

نیکونهاد, ایوب, بیوک, محسن, محمدی خانقاهی, محسن. (1401). تبیین الگوی نظری آرمان‌گرایی واقع‌بینانه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب. , 5(2), 95-126. doi: 10.22070/nic.2023.14975.1117
ایوب نیکونهاد; محسن بیوک; محسن محمدی خانقاهی. "تبیین الگوی نظری آرمان‌گرایی واقع‌بینانه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب". , 5, 2, 1401, 95-126. doi: 10.22070/nic.2023.14975.1117
نیکونهاد, ایوب, بیوک, محسن, محمدی خانقاهی, محسن. (1401). 'تبیین الگوی نظری آرمان‌گرایی واقع‌بینانه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب', , 5(2), pp. 95-126. doi: 10.22070/nic.2023.14975.1117
نیکونهاد, ایوب, بیوک, محسن, محمدی خانقاهی, محسن. تبیین الگوی نظری آرمان‌گرایی واقع‌بینانه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب. , 1401; 5(2): 95-126. doi: 10.22070/nic.2023.14975.1117

تبیین الگوی نظری آرمان‌گرایی واقع‌بینانه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب

فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی
مقاله 4، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10، مهر 1401، صفحه 95-126    اصل مقاله (700.38 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/nic.2023.14975.1117
نویسندگان
ایوب نیکونهاد* 1؛ محسن بیوک2؛ محسن محمدی خانقاهی3
1دکتری علوم سیاسی، مدرس دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) ارتش، تهران، جمهوری اسلامی ایران.
2عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) ارتش، تهران، جمهوری اسلامی ایران
3دانشجوی دکتری مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد و پژوهشگر دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.
چکیده
بیانیه‌ی گام دوم انقلاب ازجمله اسنادی است که زمینه­های لازم را برای نظریه­پردازی در خصوص مسائل امروز و آیندۀ انقلاب اسلامی فراهم کرده است. مسائل متعددی با رویکرد بینش تمدنی در بطن گفتمانی بیانیه‌ی گام دوم از سوی رهبری معظم انقلاب مطرح‌شده که ازجمله‌ی آن­ها مسئله‌ی سیاست خارجی و نحوۀ مواجهه‌ی ایران با مسائل منطقه­ای و بین­المللی است. پژوهش پیش­رو در نظر دارد تا مسئله‌ی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را بر اساس نظریه‌ی آرمان­گرایی واقع‌بینانه منطبق با متن بیانیه‌ی گام دوم انقلاب تحلیل و تبیین نماید و نتایج و برون داده‌های کاربست این نظریه را نیز بررسی کند. در این راستا ابتدا مبانی نظری آرمان­گرایی و واقع‌گرایی موردبررسی قرارگرفته و سپس مدل آرمان­گرایی واقع‌بینانه ترسیم‌شده است. سپس با استفاده از روش‎ تحلیل محتوای بیانیه‌ی گام دوم و کدگذاری مسائل مربوط به سیاست خارجی، شاخص­های آرمان­گرایی و واقع­گرایی احصاء شده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که گرچه مبانی گفتمانی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران منطبق با منطق آرمان­گرایی است اما عملکرد، نتایج و خروجی­های سیاست خارجی ایران در چارچوب نظریه‌ی واقع­گرایی قابل‌تحلیل و تفسیر است و بین آرمان‌گرایی در مقام نظر و واقع‌گرایی در مقام عمل منافاتی وجود ندارد. تحلیل بیانیه‌ی گام دوم انقلاب به‌عنوان یکی از اسناد راهبردی متأخر در خصوص سیاست خارجی، تأییدکنندۀ این ادعاست و می­توان منظومه‌ی سیاست خارجی ایران را «آرمان­گرایی واقع‌بینانه» دانست.
کلیدواژه‌ها
سیاست خارجی؛ بیانیه‌ی گام دوم؛ آرمان‌گرایی؛ واقع‌گرایی؛ آرمان‌گرایی واقع‌بینانه
مراجع
  • قرآن کریم
  • قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
  • خامنه‌ای (آیت‌الله)، سید علی (1390)، راهبردهای سیاست خارجی برگرفته از بیانات مقام معظم رهبری در جمع سفرا و کارداران جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، تهران: انقلاب اسلامی.
  • خامنه‌ای (آیت‌الله)، بیانات، ابلاغ‌ها و رهنمودها، دفتر حفظ و نشر آثار آیت اله العظمی خامنه‌ای.
  • بیانیه‌ی گام دوم انقلاب.
  • ابراهیمی، شهروز (1388)، بررسی واسازانه نقش ایدئولوژی در سیاست خارجی ایران و پیوند آن با واقع­گرایی و آرمان‌گرایی، فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی، سال اول، شمارۀ 4.
  • اخوان کاظمی، مسعود، نیکونهاد، ایوب (1399)، سیاست خارجی مکتوب جمهوری اسلامی ایران در پرتو اسناد بالادستی، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، دورۀ 10، شمارۀ 34.
  • برنت، استیل (1392)، امنیت هستی شناختی در روابط بین‌الملل، ترجمه‌ی سید جلال دهقانی فیروزآبادی، فرزاد رستمی و محمدعلی قاسمی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • اسدی، حیدر، رجبی، هادی (1396)، نقش فرهنگ مقاومت در امنیت داخلی جمهوری ایلامی ایران، فصلنامه سیاست، سال چهارم، شماره 16.
  • اسدی، ناصر، رضایی پناه، امیر (1392)، مبانی تقسیم‌بندی نظام بین‌الملل و همگرایی و واگرایی آن در گفتمان تعامل‌گرایی ضد نظام سلطه، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال سوم، ش 1.
  • افتخاری، اصغر (1392)، تبارشناسی قاعده مصلحت در فقه سیاسی شیعه، سیاست متعالیه، سال اول، شماره 1.
  • ایزدی، جهانبخش، خلفی، فرزاد (1390)، «راهبردهای تحقق مؤثر و سازنده ایران در نظام بین‎الملل (بر پایه سند چشم‎انداز)»، رهنامه سیاست‌گذاری، سال دوم، شماره سوم، صص 43-68.
  • بهرامی مقدم، سجاد، حیدری، مهدیه (1399)، چالش­های فراروی تمدن نوین اسلامی در رویارویی با نظام وستفالیایی غربی، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره 3، شماره 1، پیاپی 5.
  • تسخیری، محمدعلی (1387)، گفتارهایی درباره تقریب مذاهب اسلامی، اندیشه تقریب، سال 4، شماره 14.
  • حق پناه، رضا (1386)، عزت از منظر قرآن و سنت، فصلنامه الهیات و حقوق، شماره 4 و 5.
  • حقیقت، سید صادق (1376)، مسئولیت‌های فراملی و سیاست خارجی دولت اسلامی، تهران: نشر مرکز تحقیقات استراتژیک.
  • خداپرست، یونس، اندرزیان، امراله (1397)، افول هژمونی آمریکا و چهل‌سالگی انقلاب اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال 15، ش 55.
  • دهشیری، محمدرضا (1378)،آرمان­گرایی و واقع‌گرایی در سیاست خارجی از دیدگاه امام خمینی (ره)، فصلنامه سیاست خارجی، سال 13، شماره 20.
  • دهشیری، محمدرضا (1379)، جهانی‌شدن و هویت ملی، فصلنامه مطالعات ملی، دوره 2، شماره 5.
  • دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، وهاب پور، پیمان (1394)، امنیت هستی شناختی در سیاست خارجی ج اا.، تهران پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1388)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر قومس.
  • دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، اسماعیلی، علیرضا (1395)، انقلاب اسلامی و صورت‌بندی گفتمان قدرت در نظام بین‌الملل، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال 13، ش 46.
  • دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1386)، گفتمان اصولگرایی عدالت محور در سیاست خارجی احمدی‌نژاد، دوفصلنامه دانش سیاسی، شماره 5.
  • دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1389)، مبانی فرانظریه نظریه اسلامی روابط بین‌الملل، فصلنامه روابط بین‌المللی خارجی، سال دوم، ش 6.
  • دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1390)، نظریه اسلامی سیاست خارجی: چهارچوبی برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، شماره اول.
  • رضایی اندیشمند، ابوالقاسم (1395)، عزت، حکمت و مصلحت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه مقام معظم رهبری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم قم.
  • رمضانی، روح اله (1380)، گفتگو نیاز به نظریه، ترجمه‌ی علیرضا طیب، مجله‌ی اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال 15، شماره 167-168.
  • سجادی، عبدالقیوم (1381)، دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام، مجله علوم سیاسی ، سال پنجم، شماره 19.
  • سجادپور، محمدکاظم، نوریان، اردشیر (1389)، «برنامه‌ریزی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: بررسی رابطه قدرت منطقه‌ای، اقتصاد و سیاست خارجی بر اساس سند چشم‌انداز» فصلنامه راهبرد، شماره 56، صص 43- 72.
  • عباسی، صفر (1394)، همگرایی و وحدت جهان اسلام، پژوهش‌های منطقه‌ای، دوره جدید، شماره 16.
  • عباسی، مجید (1397)، نظام سلطه و تعارضات آن در روابط بین‌الملل در گفتمان مقام معظم رهبری، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال 7 ، ش 25.
  • قاسمی، بهزاد (1397)، ژئوپلیتیک محور مقاومت و امنیت جمهوری اسلامی ایران بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی، فصلنامه آفاق امنیت، سال 11، ش 38.
  • قاسمی، بهزاد (1399) انقلاب اسلامی و تمدن نوین بر پایه اتحاد و ائتلاف ملل اسلامی، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره 3، شماره 1، پیاپی 5.
  • قربان زاده سوار، قربانعلی، شریعتمداری، علی (1395)، مبانی نظری پیوند آرمان­ها و واقعیت­ها در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره): مطالعه موردی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، جستارهای سیاسی معاصر، سال7، شماره 3، پیاپی 21
  • قهرمان­پور، رحمن (1385)، تقابل آرمان­گرایی درونی و واقع­گرایی بیرونی در سیاست خارجی در پرتو تحولات جدید، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، سال سوم، شماره 2، پیاپی 10.
  • لاریجانی، محمدجواد (1369)، مقولاتی در استراتژی ملی، مرکز نشر و ترجمه کتاب، چاپ اول.
  • لاریجانی، محمدجواد (1376)، کاوشهای نظری در سیاست خارجی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
  • مشیرزاده، حمیرا (1388)، تحول در نظریه‌های روابط بین­الملل، تهران، انتشارات سمت.
  • محمدی، احسانه، حاجی یوسفی، امیرمحمد (1397)، «هویت، قدرت و امنیت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: یک چارچوب نظری»، فصلنامه پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 13، شماره 2.
  • مطهری، مرتضی (1362)، عدل الهی، تهران: انتشارات صدرا.
  • نوری، وحید (1392)، منزلت طلبی به‌مثابه سیاست خارجی: چهارچوبی برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 16، شماره 2.
  • یاقوتی، محمدمهدی (1390)، تحلیل سیاست خارجی و هویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست خارجی، سال 25، شماره 1، پیاپی 97.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 861
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 553