گونه‌شناسی آرایه‌های تزئینی بازشوهای شهر تاریخی ماسوله (مطالعه موردی: محله ریحانه‌بر) | ||
| فصلنامه نگره | ||
| دوره 19، شماره 69، فروردین 1403، صفحه 199-215 اصل مقاله (1.41 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/negareh.2022.16594.3084 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید حسن پور لمر1؛ احد نژاد ابراهیمی2؛ حسن ستاری ساربانقلی* 3؛ علی وندشعاری4 | ||
| 1دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز | ||
| 2استاد گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
| 3دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز | ||
| 4دانشیار گروه فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| ماسوله یکی از محدود فضاهایی تاریخی و قابل سکونت در کشور ایران است که تداوم هنرهای ایرانی اسلامی در قرون متمادی در آن رایج بوده است. محله ریحانه‌بر ماسوله دارای گونه‌های متنوعی از بازشوهای مشبکی است که از الگوهای تزئینی محصورکننده‌ای ساخته‌شده‌اند. هدف پژوهش؛ شناخت انواع بازشوها و آرایه‌های تزئینی موجود در بازشوهای محله ریحانه‌بر ماسوله است. سؤالهای تحقیق ازاین‌قرار است: 1- بازشوهای ابنیه تاریخی محله ریحانه‌بر ماسوله در چندین سطح دسته‌بندی می‌گردند؟ 2- چه الگوهای تزئینی در بازشوها بکارگرفته‌شده‌اند و میزان فراوانی الگوهای جدید به قدیمی در آرایه‌های تزئینی بازشوهای محله ریحانه‌بر چگونه است؟ روش تحقیق به‌صورت توصیفی- تحلیلی است و شیوه گردآوری اطلاعات به‌صورت اسنادی و میدانی است. نتایج پژوهش نشان‌دهنده آن است؛ آرایه‌های تزئینی بازشوهای محله ریحانه‌بر به سه روش؛ گره‌چینی، قواره‌بری و منبت‌کاری اجرا گردیده‌اند. بازشوهای محله ریحانه‌بر در شش سطح؛ بازشوهای تلفیقی، فاقد سربریه (روزن بالای پنجره)، بازشوهای کتیبه‌دار فاقد سربریه، سربریههای فاقد طرح حاشیه (تکی)، سربریههای کتیبه‌ای (تکی) و ارسی دسته‌بندی می‌گردند. درمجموع پانزده الگوی تزئینی در بازشوهای محله ریحانه‌بر بکارگرفته‌شده‌اند که از این میان، الگوهای گره شمسه‌هشت مربع و قواره‌بری بته و جقه بیشترین الگوهای تکرارشونده هستند. محله ریحانه‌بر دارای شش الگوی جدید و نه الگوی رایج (اصیل) در ماسوله است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ماسوله؛ محله ریحانه‌بر؛ گره‌چینی؛ آرایه | ||
| مراجع | ||
|
حسن‌پور لمر، سعید. جمالی، سیروس، 1399، «قیاس تزئینات گره چینی در ساختار بصری پنجره های بازشو دو روستای تاریخی ماسوله و ابیانه»، مطالعات تطبیقی هنر، شماره 19، صص 31- 48.
حسن‌پور لمر، سعید. طوفان، سحر، 1398، «ویژگی‌های بصری و ساختاری ارسی‌های شهر تاریخی ماسوله»، هنر اسلامی، شماره 34، صص 72- 92.
حسن‌پور لمر، سعید، 1395، «بررسی و تحلیل تزئینات (گره‌چینی) به‌کاررفته در بناهای شهر تاریخی ماسوله، نمونه موردی: محله کشه‌سر علیا»، آرمانشهر، شماره 17، صص 25- 36.
زمرشیدی، حسین، 1365، گره چینی در معماری اسلامی و هنرهای دستی، تهران، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
ستاری ساربانقلی، حسن و حسن‌پور لمر، سعید، 1393، «تزئینات گره‌چینی در بناهای محله خانه‌بر ماسوله»، هنرهای تجسمی، شماره 4، صص 55-66.
فرشته نژاد، مرتضی، بی تا، گره سازی و گره چینی در هنر معماری ایرانی، تهران، انتشارات انجمن آثار ملی.
مقبلی، آناهیتا و میرفخرایی، وحیده، 1393، هندسه نقوش، تهران، انتشارات فخراکیا.
شفایی، جواد، 1380، هنر گره سازی در معماری و درودگری، جلد دوم، تهران، انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
Azemati, H. Bagheri, M. Hosseini, H. & Norouzian Maleki, S. 2011, an assessment of pedestrian networks in accessible neighborhoods: Traditional neighborhoods in Iran. International Journal of Architectural Engineering & Urban Planning, No 21(1), pp. 52-59.
Balık, D. & Allmer, A. 2017, Simulating Craftwork in Contemporary Architecture. The Journal of Modern Craft, No 10 (1), pp. 37-57.
Baum, T.G. and O'Gorman, Kevin D. 2010, Iran or Persia: What's in a name, the decline and fall of a tourism industry? In: Tourism and Political Change. Goodfellow Publishers, Oxford. London, United Kingdom.
Bidar, F. Ajideh, S. Eftekharmanavi, S. Yusefi Keiashi1, H. & Ghorbani Gashti, K. 2013,A Review of Tourism Circumstance and Analyze the Strategies of Improving the Tourism Industry in Gilan Province. International Journal of Business and Behavioral Sciences, No 3(11), pp. 79-88.
Taleghani, M. Gilaninia, S. & Bashiri, N. 2011. Assessing the Impact of Destination Features on Behavioral Intentions of Tourists in Tourism Industry (Case Study: The Historic City of Iran (Masouleh)). Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, No 3(6), pp. 569-576.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 850 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 328 |
||