سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شاهد

کریمی مله, علی, گرشاسبی, رضا, قزلسفلی, محمدتقی. (1401). فهمی اسپریگنزی از چگونگیِ برآمدنِ اندیشه‌ی باستان‌گرایی در زمانِ پسامشروطه. , 10(20), 275-304. doi: 10.22070/iws.2022.15825.2179
علی کریمی مله; رضا گرشاسبی; محمدتقی قزلسفلی. "فهمی اسپریگنزی از چگونگیِ برآمدنِ اندیشه‌ی باستان‌گرایی در زمانِ پسامشروطه". , 10, 20, 1401, 275-304. doi: 10.22070/iws.2022.15825.2179
کریمی مله, علی, گرشاسبی, رضا, قزلسفلی, محمدتقی. (1401). 'فهمی اسپریگنزی از چگونگیِ برآمدنِ اندیشه‌ی باستان‌گرایی در زمانِ پسامشروطه', , 10(20), pp. 275-304. doi: 10.22070/iws.2022.15825.2179
کریمی مله, علی, گرشاسبی, رضا, قزلسفلی, محمدتقی. فهمی اسپریگنزی از چگونگیِ برآمدنِ اندیشه‌ی باستان‌گرایی در زمانِ پسامشروطه. , 1401; 10(20): 275-304. doi: 10.22070/iws.2022.15825.2179

فهمی اسپریگنزی از چگونگیِ برآمدنِ اندیشه‌ی باستان‌گرایی در زمانِ پسامشروطه

جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام
دوره 10، شماره 20، فروردین 1401، صفحه 275-304    اصل مقاله (793.97 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/iws.2022.15825.2179
نویسندگان
علی کریمی مله1؛ رضا گرشاسبی* 2؛ محمدتقی قزلسفلی3
1استاد علوم سیاسی، دانشگاهِ مازندران، بابلسر.
2دانشجوی دکترای علومِ سیاسی، گرایشِ مسائلِ ایران، دانشگاهِ مازندران، بابلسر.
3دانشیارِ علومِ سیاسی، دانشگاهِ مازندران، بابلسر
چکیده
جامعه و سیاستِ ایرانِ زمانِ قاجار بیمار بود و درمانِ آن ناگزیر می‌نمود؛ ازهمین‌رو، بسیاری چاره‌ی کار را در پویشی سیاسی و اجتماعیِ ژرف و دگرگون‌ساز می‌دیدند. پبروِ چنین نگاهی، انقلابِ مشروطه آغاز شد که البته ناکام ماند. از پیِ این شکست، گفتمانی شیرازه بست که «باستان‌گرایی» نام دارد. برجسته‌ترینِ شالوده‌ریزانِ آن عارفِ قزوینی، میرزاده عشقی، ابراهیمِ پورداود، مشفقِ کاظمی، کاظم‌زاده ایران‌شهر، صادقِ هدایت و محمودِ افشار هستند. آنان در کنش‌های اندیشه‌ای و زبانیِ خود بر این گزاره پای فشردند که با گرویدن به آرمان‌شهرِ باستان می‌توان روانی تازه به پیکره‌ی بی‌جانِ ایران بخشید و آن را از نو آراست. پیروِ بازنمایی‌های فراوانِ این گفتار، باستان‌گرایی در زمانِ پهلوی فراتر از دیگر گفتمان‌ها نشست و معنایی نوین به زیست‌مندیِ ایرانیان داد. ازآنجایی‌که بررسیِ چهارچوب‌مندِ «چگونگیِ» برآییِ این گفتمان چندان در دستورِ کارِ پژوهشی نهاده نشده است؛ بنابراین، نوشتارِ کنونی می‌کوشد، با بهره‌گیری از الگوی نظریِ اسپریگنز و تکنیکِ «تحلیلِ محتوای کیفی»، به این کاستیِ پژوهشی و پرسش پاسخ دهد که: «گفتمانِ باستان‌گراییِ پسامشروطه چگونه سربرآورد؟» یافته‌ها نشان می‌دهد که این گفتمان برآیندِ کوشش‌های شناختیِ اندیشمندان است و از دلِ فرآیندهای شناختیِ چندلایه - چون آگاهی یافتن از نابسامانی‌های ایران، شناخت ریشه‌ی آن‌ها، جست‌وجوی آرمان‌شهر و سنجش و گزینشِ راه‌کارهای رهایی‌بخش - سربرآورد.
 
کلیدواژه‌ها
اسپریگنز؛ باستان‌گرایی؛ اندیشمندانِ باستان‌گرا؛ پسامشروطه
مراجع
  • آبراهامیان، یرواند (1383)، ایران بین دو انقلاب، برگردانِ احمدِ گل محمدی و محمد ابراهیمِ فتاحی، تهران: نی.
  • آوری، پیتر (1373)، تاریخ معاصر ایران: از تأسیس تا انقراض سلسله قاجاریه، برگردانِ محمدِ رفیعیِ مهرآبادی، تهران: عطایی.
  • اسپریگنز، توماس (1365)، فهم نظریه‌های سیاسی، برگردانِ فرهنگِ رجایی، تهران: انتشاراتِ آگه.
  • افشار، محمود (1304)، «سپاه و سیاست»، آینده، ش 2، صص 73-79.
  • --------- (1304)، «مسئله ملیت و وحدت ملی،» آینده، ش 8، صص 559-569.
  • --------- (1305)، «وفاداری شیرین،» آینده، ش 11، بی‌ص.
  • --------- (1306)، «خطر سفید،» آینده، ش 11، بی‌ص.
  • --------- (1363)، «سفر اصفهان» ایران‌شهر، ج 2، ش 3، صص 143-146.
  • بهنام، جمشید (1396)، برلنی‌ها، تهران: نشرِ فرزانِ روز.
  • بیگدلو، رضا (1380)، باستان‌گرایی در ایران معاصر، تهران: نشرِ مرکز.
  • پورآرین، فواد و رجبی، علی‌اصغر (1392)، «بررسی زمینه‌های سیاسی و اجتماعی قدرت‌یابی رضاشاه،» تاریخ‌نامه‌ی خوارزمی، ش 2، صص 25-40.
  • پورداود، ابراهیم (بی‌تا)، دیوان پورداود، هند: انتشاراتِ انجمنِ زرتشتیانِ ایرانیِ بمبئی.
  • سعیدی‌نژاد، حمیدرضا (1388)، «بازنگری کودتای 1299: آیا کودتا توطئه انگلیس بود؟،» دانش‌نامه‌ی حقوق و سیاست، ش 11، صص 135-158.
  • سلیمانی، غلام‌علی و آزرمی، علی (1396)، «ملی‌گرایی باستان‌گرا و بحران در هویت انسان ایرانی: بازخوانی پاسخ مطهری،» انسان‌پژوهی دینی، ش 37، صص 207-223.
  • سپانلو، محمدعلی و اخوت، مهدی (1399)، دیوان عارف قزوینی: مجموعه آثار، تهران: نشرِ نگاه.
  • شمیم، علی‌اصغر (1389)، ایران در دوره سلطنت قاجار: قرن سیزده و نیمه اول قرن چهارده مهشیدی، تهران: نشرِ بهزاد.
  • صغری، عامری (1395)، باستان‌گرایی در دوره‌ی پهلوی با تکیه بر جشن‌های 2500 ساله به روایت اسناد، تهران: انتشاراتِ مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • ضیاابراهیمی، رضا (1397)، پیدایش ناسیونالیسم ایرانی، نژاد و سیاست بی‌جاسازی، تهران: نشرِ مرکز.
  • فوران، جان (1386)، مقاومت شکننده، برگردانِ احمدِ تدین، تهران: نشرِ رسا.
  • کریمی، علی‌رضا (1387)، انقلاب مشروطه در بوته نقد، قم: انتشاراتِ دفتر عقل.
  • کجباف، علی‌اکبر و احمدوند، زینب (1390)، «جریان باستان‌گرایی و تشکیل حکومت پهلوی»، پژوهش در تاریخ، ش 5، صص 137-156.
  • کاظم‌زاده ایران‌شهر، حسین (1301)، «موانع ترقی ایران»، ایران‌شهر، ش 4، صص 63-71.
  • ----------- (1342)، تجلیات روح ایرانی، برلین، ایران‌شهر.
  • ----------- (1363)، «ایران‌شهر» ایران‌شهر، ج 2، ش 3، صص 71-78.
  • ----------- (1363)، «معارف و معارف‌پروران ایران»، ایران‌شهر، ج 2، ش 1، صص 65-87.
  • ----------- (1363)، «وسائل عملی جنگ با فساد اخلاق»، ایران‌شهر، ش 5، صص 91-94.
  • ----------- (1363)، «دیروز و امروز»، ایران‌شهر، ش 2، صص 25-30.
  • ----------- (1363)، «فرش بهار کسری»، ایران‌شهر، ش 9، صص 234-237.
  • ----------- (1363)، «ملیت و روح ملی ایران»، ایران‌شهر، ش 4، صص 193-207.
  • ----------- (1364)، «نژاد نو»، ایران‌شهر، ش 12، صص 774-778.
  • کاظمی، مشفق (1303)، «ما چه می‌خواهیم»، فرنگستان، ش 1، صص 1-3.
  • --------- (1303)، «لکه ننگین»، فرنگستان، ش 5، 205-210.
  • --------- (1303)، «نهضت بر ضد هادیان بی‌سواد نهضت حقیقی ایران است»، فرنگستان، ش 2، صص 49-55.
  • --------- (1303)، «مطبوعات ایران»، فرنگستان، ش 4، صص 154- 161.
  • --------- (1303)، «محافظه‌کاران افراطی»، فرنگستان، ش 3، صص 97-105.
  • --------- (1304)، «لزوم جدایی امور مذهبی از مسائل سیاسی»، فرنگستان، ش 12-11، صص 509-517.
  • --------- (1304)، «چگونه رسوم ملی ایران از بین می‌رود»، فرنگستان، ش 12-11، صص 556-559.
  • میروشنیکیف، ل.ی. (1344)، ایران در جنگ جهانی اول، برگردانِ ع. دخانیاتی، تهران: انتشاراتِ امیرکبیر.
  • مشیر سلیمی، علی‌اکبر (1358)، کلیات مصور عشقی، تهران: انتشاراتِ سپهر.
  • میرزایی، بیژن و دیگران (1399)، «تحول هویت روشنفکری و تأثیر آن در سر کار آمدن رضاخان،» فصل‌نامه‌ی توسعه اجتماعی، ش 4، 111-146.
  • مجد، محمدقلی (1387)، قحطی بزرگ، برگردانِ محمدِ کریمی، تهران: مؤسسه‌ی مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  • نواصری، عبدالرضا (1398)، ناسیونالیسم نژادی در تاریخ معاصر ایران، تهران: انتشاراتِ گام نو.
  • Echtenkamp, B. Alan (2004). “A Social-Cognitive Model of Leadership: Open Systems Theory at the Individual Level of Analysis,” Kravis Leadership Institute Leadership Review, Vol. 4, pp. 89-102.
  • Semin, Gun R. & Smith, Eliot R. (2013). “Socially Situated Cognition in Perspective,” Social Cognition, Vol. 31, No. 2, pp. 125–146.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 694
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 496