سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شاهد

دهقانی, محمد مهدی, اشرفی, اکبر, رهبر, عباسعلی, ابوالحسن شیرازی, حبیب اله. (1401). تحلیل ظهور و سقوط سلسله قاجاریه براساس نظریه ابن‌خلدون. , 10(20), 197-220. doi: 10.22070/iws.2022.15779.2172
محمد مهدی دهقانی; اکبر اشرفی; عباسعلی رهبر; حبیب اله ابوالحسن شیرازی. "تحلیل ظهور و سقوط سلسله قاجاریه براساس نظریه ابن‌خلدون". , 10, 20, 1401, 197-220. doi: 10.22070/iws.2022.15779.2172
دهقانی, محمد مهدی, اشرفی, اکبر, رهبر, عباسعلی, ابوالحسن شیرازی, حبیب اله. (1401). 'تحلیل ظهور و سقوط سلسله قاجاریه براساس نظریه ابن‌خلدون', , 10(20), pp. 197-220. doi: 10.22070/iws.2022.15779.2172
دهقانی, محمد مهدی, اشرفی, اکبر, رهبر, عباسعلی, ابوالحسن شیرازی, حبیب اله. تحلیل ظهور و سقوط سلسله قاجاریه براساس نظریه ابن‌خلدون. , 1401; 10(20): 197-220. doi: 10.22070/iws.2022.15779.2172

تحلیل ظهور و سقوط سلسله قاجاریه براساس نظریه ابن‌خلدون

جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام
دوره 10، شماره 20، فروردین 1401، صفحه 197-220    اصل مقاله (777.03 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/iws.2022.15779.2172
نویسندگان
محمد مهدی دهقانی1؛ اکبر اشرفی* 2؛ عباسعلی رهبر3؛ حبیب اله ابوالحسن شیرازی4
1دانشجوی دکتری گروه اندیشه سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2استادیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران، استاد مدعو دانشگاه آزاد
4دانشیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
پژوهش حاضر در نظر دارد با مطالعة تاریخی و استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، علل ظهور و سقوط سلسلة قاجاریه را با تأکید بیشتر بر دلایل و عوامل زوال و سقوط این حکومت براساس نظریة ابن‌خلدون بررسی و تبیین نماید. نظریة ابن‌خلدون به عنوان چهارچوب نظری انتخاب شده است؛ با ذکر این نکته که در تبیین ظهور و سقوط حکومت‌های معاصر از جمله قاجاریه لازم است این نظریه بازنگری شده و عوامل جدید نیز در این خصوص مدنظر قرار گیرند.
بدین منظور علاوه بر ارزیابی و به‌روز نمودن شاخص‌های نظریة ابن‌خلدون از قبیل عصبیت، موالی و انواع فساد، به عوامل جدیدی که در دوران معاصر در پایداری و بویژه در سقوط حکومت‌ها مؤثر هستند، شامل دخالت خارجی و فناوری‌های نوین، توجه شده است. یافته‌های پژوهش که براساس مستندات معتبر تاریخی تدوین شده، نشان می‌دهد پیدایش و استمرار قاجاریه با نظریه ابن‌خلدون و زوال و سقوط آن با نظریة نوخلدونی قابل بررسی و تبیین دقیق‌تر و کامل‌تری است و با واقعیات موجود و شواهد تاریخی تطبیق بیشتری دارد.
 
 
کلیدواژه‌ها
حکومت قاجار؛ نظریة نو‌خلدونی؛ عصبیت؛ فساد؛ دخالت خارجی
مراجع
  • آبراهامیان، یروند (1392)، ایران بین دو انقلاب، مترجمین: کاظم فیروزمند، حسن شمس‌آوری و محسن مدیرشانه‌چی، تهران: نشر مرکز، چاپ هجدهم.
  • آدمیت، فریدون (1387)، ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، تهران، انتشارات گستره، چاپ اول ناشر.
  • آزاد ارمکی، تقی (1376)، جامعه‌شناسی ابن‌خلدون، تهران: انتشارت تبیان، چاپ اول.
  • آوری، پیتر (1374)، تاریخ معاصر ایران، ترجمه محمد رفیعی، تهران: انتشارات عطایی، چاپ سوم.
  • ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1335)، مقدمه ابن خلدون، با ترجمة محمد پروین گنابادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، جلد 1.
  • احمدپناهی سمنانی، محمد (1376)، فتحعلی­شاه قاجار، تهران: انتشارات نمونه، چاپ دوم.
  • افخمی، غلامرضا (بی‌تا)، زندگی و زمانه شاه، آمریکا: انتشارات دانشگاه کالیفرنیا، چاپ نامعلوم.
  • بشیریه، حسین (1387)، موانع توسعه سیاسی در ایران، تهران: انتشارات گام نو، چاپ ششم.
  • پیرنیا، حسن؛ اقبال، عباس (1387)، تاریخ ایران، تهران: نشر سمیر. چاپ دوم.
  • جانستون، میکائیل (1386)، اقتصاد سیاسی فساد، ‌ترجمه علی بختیاری زاده، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
  • سیاح، حمید (1356)، خاطرات حاج سیاح، به تصحیح سیف‌اله گلکار، تهران، انتشارات مؤسسه امیرکبیر، چاپ دوم.
  • سیف، احمد (1387)، قرن گمشده (اقتصاد و جامعه ایران در قرن نوزدهم)، تهران: نشر نی، چاپ اول.
  • شیخ‌الاسلامی، جواد (1368)، سیمای احمدشاه قاجار، جلد یکم، تهران: نشر گفتار، چاپ اول.
  • عالم، عبدالرحمن (1389)، بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی، چاپ بیست‌ویکم.
  • فراهانی، حسن (1385)، روزشمار تاریخ معاصر ایران، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ اول، ج 1.
  • فراهانی، حسن (1388)، روزشمار تاریخ معاصر ایران، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ اول، ج 2.
  • فراهانی، حسن (1389)، روزشمار تاریخ معاصر ایران، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ اول، ج 3.
  • فراهانی، حسن (1390)، روزشمار تاریخ معاصر ایران، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ اول، ج 4.
  • فراهانی، حسن، (1393)، روزشمار تاریخ معاصر ایران، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ اول، ج 5.
  • فریزر، جیمزبیلی (1364)، سفر زمستانی: از مرز ایران تا تهران و دیگر شهرهای ایران، ترجمه منوچهر امیری، تهران، نشر توس.
  • قاضی‌مرادی، حسن (1390)، استبداد در ایران، تهران: انتشارات کتاب آمه، چاپ پنجم.
  • کسروی، احمد (1363)، تاریخ مشروطه ایران، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ شانزدهم.
  • کی. جین، آرویند (1386)، اقتصاد سیاسی فساد، ‌ترجمه علی بختیاری زاده، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
  • مجد، محمدقلی (1389)، از قاجار به پهلوی (بر اساس اسناد وزارت خارجه آمریکا)، مترجمین میرزائی و امیری، تهران: انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  • مدنی، سیدجلال‌الدین (1361)، تاریخ سیاسی معاصر ایران، قم: دفتر انتشارت اسلامی، چاپ دوم، جلداول.
  • مراغه‌ای، زین‌العابدین (1384)، سیاحت‌نامه ابراهیم بیگ، به کوشش محمدعلی سپانلو، تهران، نشر مرکز، چاپ یکم، ویراست دوم.
  • مستوفی، عبدالله (بی‌تا)، شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه، تهران: چاپ تهران مصور، چاپ دوم، ج 2.
  • مکی، حسین (1362)، تاریخ بیست سالة ایران (انقراض قاجاریه و تشکیل سلسله دیکتاتوری پهلوی)، تهران: نشر ناشر، چاپ سوم، ج 3.
  • مهدی، محسن (1390)، فلسفه تاریخ ابن‌خلدون، با ترجمه مجید مسعودی، تهران، چاپ پنجم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • مهربان، احمد؛ میراحمدی، منصور (1397)، «نوعصبیت؛ توسعه مفهوم ابن‌خلدون با نگاه به روند شکل‌گیری گروه داعش»، دو فصلنامه «پژوهش سیاست نظری»، پاییز و زمستان 1397، شماره 24، صص 139 تا 172.
  • ناظم‌السلام‌کرمانی (1391)، کتاب تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: انتشارت کوشش، چاپ دوم.
  • نجفی، موسی؛ فقیه حقانی، موسی، (1396)، تاریخ تحولات سیاسی ایران، تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، چاپ سیزدهم.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,397
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 758