سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شاهد

موسوی جشنی, سید صدرالدین. (1401). هم‌افزایی تمامیت‌خواهی و خشونت دینی در جنبش‌های اجتماعی سلفی. , 10(20), 65-86. doi: 10.22070/iws.2022.15535.2154
سید صدرالدین موسوی جشنی. "هم‌افزایی تمامیت‌خواهی و خشونت دینی در جنبش‌های اجتماعی سلفی". , 10, 20, 1401, 65-86. doi: 10.22070/iws.2022.15535.2154
موسوی جشنی, سید صدرالدین. (1401). 'هم‌افزایی تمامیت‌خواهی و خشونت دینی در جنبش‌های اجتماعی سلفی', , 10(20), pp. 65-86. doi: 10.22070/iws.2022.15535.2154
موسوی جشنی, سید صدرالدین. هم‌افزایی تمامیت‌خواهی و خشونت دینی در جنبش‌های اجتماعی سلفی. , 1401; 10(20): 65-86. doi: 10.22070/iws.2022.15535.2154

هم‌افزایی تمامیت‌خواهی و خشونت دینی در جنبش‌های اجتماعی سلفی

جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام
دوره 10، شماره 20، فروردین 1401، صفحه 65-86    اصل مقاله (641.93 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/iws.2022.15535.2154
نویسنده
سید صدرالدین موسوی جشنی*
دانشیار علوم سیاسی، گروه اندیشه سیاسی در اسلام، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران.
چکیده
گسترش افراطی­گرایی و خشونت دینی در خاورمیانه، همزیستی مسالمت‌آمیز میان پیروان مذاهب در بخش‌هایی از این منطقه را به امر ناممکن تبدیل کرده است. خشونت دینی پدیده بشدت خطرناکی است که علاوه بر تحمیل هزینه‌های انسانی، هزینه‌های مالی فراوانی را نیز برجهان تحمیل می­کند. خشونت و تروریسم اسلامی محصول قرائت‌های سلفی خاصی از دکترین­های کلامی فِرّق خاص اسلامی است که توسط روحانیون رادیکال سنی در گذشته صورت‌بندی و در دوران معاصر احیا شده است. صورت‌بندی این قرائت­ها به‌گونه‌ای است که آن‌ها را از اندیشه تهی و به ایدئولوژی تبدیل و زمینه را برای تمامیت‌خواهی و خشونت­ورزی فراهم می­آورد. به دلیل فقدان یا اندک بودن پژوهش در زمینه رابطه میان تمامیت­خواهی و خشونت دینی در جنبش‌های سلفی، مقاله حاضر تلاشی است برای پر کردن خلأ موجود در این زمینه. از این‌رو، پژوهش حاضر صرفاً بر روی مکانیزم هم­افزایی تمامیت‌خواهی و خشونت دینی در این جنبش‌ها متمرکز است. در این نوشتار از چهارچوب نظری ماریو دیانی و کوئن برای تبیین جنبش‌های اجتماعی سلفی و همچنین نظریه ریشه­های تمامیت‌خواهی هانا آرنت برای تبیین مکانیزم هم‌افزایی تمامیت­خواهی و خشونت دینی استفاده شده است. داده­های پژوهش به روش تحلیل اسنادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان می­دهد که تمامیت­خواهی و خشونت دینی با تکیه بر بسیج حمایت توده­ای در پشت یک ایدئولوژی که تغییرات اجتماعی رادیکال را تجویز می­کند یکدیگر را تقویت و بازتولید می‌کنند. تمامیت‌خواهی ایدئولوژیک جنبش­های دینی/ اجتماعی خاورمیانه زمینه را برای «غیریت سازی یا «دشمن سازی» فراهم و بدین ترتیب خشونت‌ورزی را مشروعیت می‌بخشد و زمینه برای تقویت و بازتولید دو جانبه تمامیت­خواهی و خشونت دینی فراهم می­شود.
 
کلیدواژه‌ها
تمامیت­ خواهی؛ خشونت دینی؛ جنبش اجتماعی؛ سلفی؛ ایدئولوژی
مراجع
  • ابوزید، نصر حامد (1383)، نقد گفتمان دینی، ترجمه حسن یوسفی اشکوری و محمد جواهر کلام، تهران، نشر یادآوران. 
  • بلقزیز، عبدالاله (1396)، عرب و مدرنیته، پژوهشی در گفتمان مدرنیست­ها، ترجمه سید محمد آل مهدی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
  • روشه، گی (1385)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران، نشر نی ، چاپ 18.
  • قطب، سید (1390)، نشانه های راه، ترجمه محمود محمودی، تهران، احسان.
  • کوهن، جین و دیگران (1386). فهم و مطالعه جنبش های اجتماعی جدید، ترجمه علی حاجلی، تهران، انتشارات جامعه و فرهنگ.
  • کوئن، بروس(1387)، مبانی جامعه شناسی، ترجمه و اقتباس: غلام­عباس توسلی و رضا فاضل، تهران، سمت.
  • گیدنز، آنتونی(1387)؛ جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران نشر نی، چاپ سیزدهم.
  • لچت، جان. (1377)، پنجاه متفکر بزرگ معاصر: از ساختار گرایی تا پسامدرنیته، ترجمه‌ی محسن حکیمی، تهران، خجسته.
  • Davies, James (1969), The J-Curve of Rising and Declining Satisfactions as Cause of Some Great Revolutions and a Contained Rebellion, in H. D. Graham and T. Gurr (eds.), Violence in America. New York: Praeger, 690–730.
  • Della Porta, Donatella and Diani, Mario (2006), Social Movements: An Introduction, Malden, USA: Blackwell Publishing.
  • Diani, Mario and Bison, Ivano (2004), “Organization, Coalitions, and Movements”. Theory and Society, No. 33, pp. 281–309.
  • Gurr, Ted R. (1970), Why Men Rebel. Princeton, NJ: Princeton University Press.
  • Hoffman, Bruce (1993), “Holy Terror”: The Implications of Terrorim Motivated by a Religious Imperative, Santa Monico, RAND.
  • Lewis, Bernard (1985), The Assassins: A Radical Sect in Islam, London, Al Saqi Books.
  • Mayer, Wendy, Neil, Bronwen (ed.) (2016), Religious Conflict from Early Christianity to the Rise of Islam, in Religious Conflict: Definitions, Problems and Theoretical Approaches, Boston, Walter De Gruyter Inc.
  • Smelser, Neil J. (1962), Theory of Collective Behavior. New York: The Free Press.
  • Tight, Malcom (2019), Documentary research in the social sciences, London: Sage Publications.
  • Touraine, Alain (1981), The Voice and the Eye: An Analysis of Social Movements. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Turner, R. H., & Killian, L. M. (1957), Collective behavior. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
  • Wellman, James, Tokuno, Kyoko (2004), “Is Religious Violence Inevitable?” Journal for the Scientific Study of Religion, No. 43 (3), September 2004, pp. 291-296.
  • البطوطی، محمد سعید رمضان (1431ق)، السلفیة مرحلة زمنیة مبارکة لا مذهب الاسلامی، چاپ 14، دمشق، دارلفکر.
  • القرضاوی، یوسف (1998)، الصحوة الاسلامیة و هموم الوطن العربی و الاسلامی، قاهره، دارالشروق.
  • هویدی، فهمی (1982)، القرآن و السلطان، ج 2، قاهره، دارالشروق.
  • Arendth, Hannah (1962), The Roots of Totalitarianism, Cleveland and New York, THE WORLD PUBLISHING COMPANY, PDF, https://archive.org/details/The Origins Of Totalitarianism/page/n476/mode/1up?q= ideologyretreived September 1, 2021.
  • Canovan, M. (1998), Totalitarianism. In The Routledge Encyclopedia of Philosophy. Taylor and Francis. Retrieved 14 Nov. 2021, from https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/totalitarianism/v-1. doi:10.4324/9780415249126-S062-1, retrieved July 21, 2021.
  • Institute for Economics & Peace. Global Terrorism Index, 2020,Measuring the Impact of Terrorism, Sydney, November 2020, Available from: http://visionofhumanity.org/reports (accessed June 5, 2021).
  • Stratfor, (4July 2013), Egypt's Muslim Brotherhood Recovers After Morsi's Ouster, http://www.stratfor.com/analysis/egypts-muslim-brotherhood-recovers-after-morsis-ouster retrieved September 5, 2021.
  • Zakaria, Fareed (2016), “Why They Hate Us?”
     http://edition.cnn.com/2016/04/08/opinions/why-they-hate-us-akaria/Retrieved June 6, 2016.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 684
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 537