سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شاهد

فاضل فلاورجانی, داود, پژوهنده, امیر. (1401). بررسی و تحلیل جایگاه علم طب در قلمرو دین با رویکرد تمدنی. , 5(1), 237-276. doi: 10.22070/nic.2022.15517.1162
داود فاضل فلاورجانی; امیر پژوهنده. "بررسی و تحلیل جایگاه علم طب در قلمرو دین با رویکرد تمدنی". , 5, 1, 1401, 237-276. doi: 10.22070/nic.2022.15517.1162
فاضل فلاورجانی, داود, پژوهنده, امیر. (1401). 'بررسی و تحلیل جایگاه علم طب در قلمرو دین با رویکرد تمدنی', , 5(1), pp. 237-276. doi: 10.22070/nic.2022.15517.1162
فاضل فلاورجانی, داود, پژوهنده, امیر. بررسی و تحلیل جایگاه علم طب در قلمرو دین با رویکرد تمدنی. , 1401; 5(1): 237-276. doi: 10.22070/nic.2022.15517.1162

بررسی و تحلیل جایگاه علم طب در قلمرو دین با رویکرد تمدنی

فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی
مقاله 9، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 9، فروردین 1401، صفحه 237-276    اصل مقاله (691.65 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/nic.2022.15517.1162
نویسندگان
داود فاضل فلاورجانی* 1؛ امیر پژوهنده2
1دکترای فلسفه دین موسسۀ امام خمینی (ره)، استاد حوزۀ علمیه قزوین
2دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه دین موسسه ی آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره
چکیده
موضوع علم دینی در سال‌های اخیر رونق فراوانی در محافل علمی یافته و برجسته شدن بحث تمدن نوین ‌اسلامی، مسئلۀ امکان اسلامی سازی علوم را در جایگاه ویژه‌ای قرار داده  است. در همین راستا و به‌خصوص با همه‌گیری بیماری کرونا، بحث طب اسلامی مطرح شد و مناقشاتی میان موافقان و مخالفان برانگیخت. پرسش این است که منظور از طب اسلامی چیست و آیا علمی با عنوان طب اسلامی قابلیت تحقق دارد؟ موافقان با استناد به روایات فراوان پزشکی بر تحقق طب اسلامی تأکید می‌کنند و مخالفان با توجیه یا خدشه در روایات واردشده در حوزۀ طب و محدود دانستن قلمرو دین یا با تأکید بر بُعد تجربی این علم، امکان تحقق طب اسلامی را نفی می‌کنند. در این مقاله ضمن تبیین دیدگاه‌های مختلف در این باب، با روش توصیفی- تحلیلی تلاش می‌شود تا با ارائۀ تعریفی منظومه‌ای- تمدنی از دین و با ارائۀ شواهدی در موارد تأثیر مبانی و پیش‌فرض‌ها در طب مدرن، دربارۀ امکان تحقق علم طب با صبغۀ دینی و توحیدی داوری گردد.
 
 
کلیدواژه‌ها
طب مدرن؛ طب سنتی؛ تمدن دینی؛ پوزیتیویسم؛ وحدت‌گرایی؛ کل‌گرایی
مراجع
  • قرآن کریم
  • ابن ابى الحدید، عبدالحمید بن هبة الله ‏(1404 ق)‏، شرح نهج البلاغة لابن أبى الحدید، ج20، چ اول، مصحح: محمد ابوالفضل‏ ابراهیم، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی‏.
  • ابن هندو، على بن حسین (1368ش)، مفتاح الطب و منهاج الطلاب، چ اول، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامى دانشگاه مک گیل.
  • ابن‌اخوه، محمد بن محمد (1360)، آیین شهرداری، تهران، علمی فرهنگی.
  • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (2005)، القانون فی‌الطب، ج2، چ اول، بیروت، دارالاحیاء.
  • ابو حاتم رازى، احمد بن حمدان بن احمد (1381)، أعلام النبوة، ج دوم، تهران، مؤسسه حکمت و فلسفه‏.
  • امام خمینی (1389)، ‏‏صحیفه امام:‏‏ مجموعه آثار امام خمینی ‏‏(س)‏‏، ج8‏، چ 5، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ‏‏(س)‏.
  • امام خمینی (1392)، ترجمه ‏‏تحریرالوسیله‏‏ ‏‏امام خمینی‏‏ (س)، ج 1، چ چهارم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ‏‏(س)‏.
  • باربور، ایان (1392)، دین و علم، مترجم: پیروز فطورچی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
  • برت، ادوین آرتور (1368)، مبانی مابعدالطبیعی علوم نوین، مترجم: عبدالکریم سروش، تهران، علمی فرهنگی.
  • پاپکین، ریچارد (1375)، متافیزیک و فلسفه معاصر، مترجم: سید جلال‌الدین مجتبوی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی.
  • تبریزیان، عباس (2006)، دراسه فی طب الرسول المصطفی، ج2 [العلاج العام]، بیروت، داراالاثر.
  • تونز، چارلز (1385)، منطق‌ها و ابهام در علم و دین؛ در علم و الاهیات، ترجمۀ ابوالفضل حقیری، تهران، دانش و اندیشه معاصر.
  • جالینوس، رازى، محمد بن زکریا (بی‌تا)، رسالتان فی الطب من جالینوس و الرازی، ج1، چ اول، تهران، دانشگاه علوم پزشکى ایران.
  • جوادی آملی، عبدالله (1385)، سروش هدایت، ج3، قم، اسراء.
  • جوادی آملی، عبدالله (1386)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، چ دوم، قم، اسراء.
  • جوادی آملی، عبدالله (1388)، اسلام و محیط زیست، چ پنجم، قم، اسراء.
  • چلونگر، محمدعلی و محمدباقر خزائیلی (1396)، تاریخ علم در تمدن اسلامی، قم، پژوهشگاه.
  • حافظ‌نیا، محمدرضا (1377)، مقدمه‌ای بر روش تحقیق علوم انسانی، تهران، سمت.
  • حسنی، حمیدرضا و مهدی علی‌پور (1387)، علم دینی دیدگاه‌ها و ملاحظات، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  • حداد عادل، غلامعلی (1356)، دفاع از طب سنتی، تهران، دانشگاه صنعتی آریامهر.
  • حق‌جوی، شقایق و دیگران (1387)، نقش علوم انسانی در تحول پارادایمی طب، در: وضعیت علوم انسانی معاصر در ایران، به اهتمام مظفر نامدار، ج1، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی.
  • حلبی، علی‌اصغر (1360)، گزیده‌ی متن رسائل اخوان‌الصفا و خلان‌الوفا، تهران، زوار.
  • خسروپناه، عبدالحسین، پاییز (1381)، کلام جـدید، چ دوم، قم، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگى حوزه‌ی علمیه.
  • خندان، علی‌اصغر (1388)، درآمدی بر علوم انسانی اسلامی، تهران، دانشگاه امام صادق.
  • رازی، ابوبکر محمد بن زکریا (1343)، بهداشت غذایی، ترجمه عبدالعلی علوی، تهران، تابان.
  • رهاوى، اسحق بن على (1387)، أدب الطبیب، ج1، چ اول، تهران، دانشگاه علوم پزشکى ایران.
  • سروش، عبدالکریم (1377)، دین اقلی و اکثری، ماهنامه کیان، ش41.
  • صدوق (1413 ق)، من لا یحضره الفقیه‏، ج 4، چ دوم، قم‏، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏.
  • صدوق (1414ق)، الاعتقادات الامامیه، چ دوم، قم، کنگره شیخ مفید.
  • فاضل فلاورجانی، داود (1396)، نقش پیش‌فرضهای دینی در علوم طبیعی، رساله دکتری موسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی.
  • فیض، ابوالحسن (1374)، آیین پزشکان مسلمان، مشهد، آستان قدس.
  • قبادیانی‏، ناصر خسرو (1363ش)، جامع الحکمتین، چ دوم، تهران، کتابخانه طهورى‏.
  • کاپلستون، فردریک (1380)، تاریخ فلسفه، ترجمه غلامرضا اعوانی، تهران، سروش.
  • کرباسی‌زاده، امین (1391)، از طبابت راویان تا درایت حکیمان، حدیث حوزه، شماره 4، صص158-168.
  • گلشنی، مهدی (1377)، از علم دینی تا علم سکولار، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • گلشنی، مهدی (1380)، تحلیلی از دیدگاه‌های فلسفی فیزیکدانان معاصر، تهران، فرزان روز.
  • محقق، مهدی (1378)، الدراسه التحلیلیه لکتاب الطب الروحانی للطبیب الفیلسوف محمدبن زکریا الرازی، تهران، دانشگاه تهران.
  • محمدی ملایری، محمد (1374)، فرهنگ ایران پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عربی، تهران، انتشارات طوس.
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1392)، رابطه علم و دین، قم، موسسه امام خمینی.
  • مصلح، علی‌اصغر (1384)، تمهیدی برای فهم انسان در فلسفه‌ی معاصر در: رهیافت‌های فکری- فلسفی معاصر در غرب، به اهتمام حسین کلباسی اشتری، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی.
  • مطهری، مرتضی (1365)، تکامل اجتماعی انسان، چ دوم، تهران، صدرا.
  • مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1414)، تصحیح اعتقادات الامامیه، چ اول، بیروت، دارالمفید.
  • ولف، هنریک.ر و دیگران (1380)، درآمدی بر فلسفه‌ی طب، ترجمه‌ی‌ همایون مصلحی، تهران، طرح نو.
  • Singh, T.D and Ravi Gomatam, eds., Synthesis of Science and Religion, Bombay, The Bhaktivedanta Institute, 1987.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 612
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 429