کارکردهای اخلاق سیاسی در نظام اسلامی با تأکید بر رویکرد تمدنی | ||
| فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی | ||
| دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، مهر 1400، صفحه 1-30 اصل مقاله (690.48 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/nic.2022.15495.1147 | ||
| نویسنده | ||
| سیدکاظم سیدباقری* | ||
| دانشیار گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، جمهوری اسلامی ایران. | ||
| چکیده | ||
| اخلاق سیاسی دارای کارکردها و نقشهای گوناگون در جامعه اسلامی است و نرمافزار تمدن اسلامی به شمار میرود. رصد این کارکردها به ما یاری میدهد تا ظرفیت‌ها و گنجایش‌های این گرایش از اندیشه‌ی سیاسی اسلام را در جهت تقویت نظام اسلامی و سپس در گسترهای وسیع به نام تمدن نوین اسلامی به کار بریم. پژوهش حاضر، در صدد بررسی کارکردهای اخلاق سیاسی در تربیت، تنظیم و تحلیل بایدها و نبایدهای نظام سیاسی است و این‌که چگونه میتوان آن‌ها را در جهت و رویکرد ایجاد تمدن نوپای اسلامی به کار گرفت. در فرضیه بر این أمر تأکید شده است که با توجه به فرآیند تعاملی-تکاملی سهگانۀ فرد، جامعه و دولت، کارکردهای اخلاق سیاسی در جامعه‌ی اسلامی را میتوان در کاربری شایسته‌ی قدرت متناسب با مطلوبیتهای تمدن جدید اسلامی؛ عمقبخشی به فرهنگ سیاسی مطلوب در جهت تمدنسازی؛ مسئولیتشناسی تمدنی؛ یاری به گذر از خودمحوری و پویش به‌سوی نگرة تمدنی؛ یاری به کارآمدی نظام سیاسی و همافزایی برای شکلگیری گفت‌وگوی تمدنی جستجو کرد. اموری که هر یک گام‌هایی استوار در جهت حرکت به‌سوی تمدن را پیش پای رهروان قرار میدهد. روش تحلیل در این مقاله از نوع توصیفی-تحلیلی است. پردازش کارکردهای اخلاق سیاسی و تلاش برای بازیابی نقش آن‌ها در تمدن جدید اسلامی، نوآوری تحقیق به شمار میرود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظام اسلامی؛ جامعه اسلامی؛ اخلاق سیاسی؛ تمدن نوین اسلامی | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌بابویه على (1362)، الخصال، تصحیح، علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین.
ابن هشام، ابی محمد عبدالملک (1421)؛ السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه.
فارابی، ابونصر (1379)، اندیشه‌های اهل مدینه فاضله، سیدجعفر سجادی، چاپ اول، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
افلاطون (1381)، جمهور، ترجمه: فواد روحانی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، هشتم.
امانی، محمدعلی (1392)، سنن جاهلی عرب و روش برخورد قرآن کریم، تهران، دانشگاه امام صادق (علیهالسلام).
آربلاستر، آنتونی (1377)، لیبرالیسم غرب، ترجمه: عباس مخبر، تهران، نشر مرکز، اول.
بابایی، حبیب‌الله و دیگران (1388)، جستاری نظری در باب تمدن، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
باربارا جانکار (1388)، فلسفه ارسطو، تهران، انتشارات اطلاعات
جعفری، محمدتقی (1375)، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
جعفری، محمدتقی (1377)، فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو، تهران، موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
الحرانى، حسن بن على ابن شعبه (1404)، تحف العقول: مصحح، علی‌اکبر غفارى، قم، انتشارات جامعه مدرسین.
خامنهای، سیدعلی 14/07/1389
خامنهای، سیدعلی، 9/5/1376
خامنهای، سیدعلی، 14/۰۳/1383
خامنهای، سیدعلی، 14/۰۶/1392
خامنهای، سیدعلی، 05/۰۲/1396
خامنهای، سیدعلی، 19/6/1376
دورانت، ویل (1385)، تاریخ تمدّن، ج1، مترجم: احمد آرام و همکاران، تهران، انتشارات علمی فرهنگی
ریتزر، جورج (1391)، نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر، تهران، انتشارات علمی.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1380)، کارنامه اسلام، چاپ هفتم، تهران، امیرکبیر.
سیدباقری، سیدکاظم (1395)؛ کارکردهای عدالت در حکمرانی اخلاقی، قم، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، فصلنامه‌ی علوم سیاسی، شماره‌ی 76.
شولتز (1384)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه‌ی یوسف کریمی و همکاران، تهران، نشر ارسباران.
الصدر، سیدمحمدباقر (1392)، ومضات؛ مجموعة من مقالات و محاضرات و وثائق، قم، دارالصدر.
الصدر، سیدمحمدباقر (1359)، منابع القدرة فی الدّولة الإسلامیّة، تهران، جهاد البناء.
کاپلستون، فردریک (1388)، تاریخ فلسفه؛ ج1، ترجمه، جلال‌الدین مجتبوی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
کلینی، ابوجعفر محمدبن یعقوب (1388ق)، الکافی،تصحیح، علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
کواکبى، عبدالرحمن (1362)، طبایعالاستبداد، ترجمه عبدالحسین قاجار، به کوشش و تصحیح محمدجواد صاحبى، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
کوئن، بروسن (1394) درآمدى بر جامعه‌شناسى، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر توتیا.
گلریز، حسن (1368)، فرهنگ توصیفی لغات و اصطلاحات علوم اقتصادی، تهران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
لوکاس، هنری (1366)، تاریخ تمدن، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران، نشر موسسه کیهان.
مجلسى، محمدباقر (1392ق)، بحارالانوار، تهران، المکتبة الاسلامیه.
مسعود، پدرام (1388)، سپهر عمومی، روایتی دیگر از سیاست، تهران، انتشارات یادآوران.
مطهری، مرتضی (1376)؛ سیری در نهج‌البلاغه، قم، صدرا.
مطهری، مرتضی (1379)، مجموعه آثار، تهران، صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1380)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
مور، جرج ادوارد (1385)، مبانی اخلاق؛ ترجمه غلامحسین توکلی و علی عسگری یزدی، قم، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
موسوی امام خمینی، سید روح‌الله (1378)، صحیفه امام، تهران، موسسۀ نشر آثار امام خمینی.
نائینی، محمدحسین (1386)، تنبیه الامه و تنزیه المله: تصحیح، سیدجواد ورعی، قم، بوستان کتاب.
نبوی، سیدعباس (1379)، فلسفه قدرت، تهران، نشر سمت.
نصر، سیدحسین (1385)، اسلام، مذهب، تاریخ و تمدن، ترجمه، عباس گیلوری؛ تهران، انتشارات دبیزش و روزبهان، اول، 1385.
نقیبی سید ابوالقاسم (1397)، مردم‌سالاری دینی و تمدن نوین اسلامی، تهران، دوفصلنامه مطالعات تمدن نوین اسلامی، ش2، ص114-132.
واسعی، سیدعلیرضا (1399)، تأمّلاتی در خصوص «مراحل تمدن اسلامی»؛ رهیافتی برای تمدن نوین، تهران، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن اسلامی، ش 5، بهار و تابستان، ص155-178.
ورّام، ابن ابی فراس (1372)، مجموعه ورام (تنبیه الخواطر و نزهه النواظر)، قم، انتشارات مکتبه‌الفقیه.
یوکیچی، فوکوتساوا (1379)، نظریه تمدن، ترجمه چنگیز پهلوان، تهران، نشر گیو، چاپ دوم.
Jürgen R. Winkler, ENCYCLOPÆDIA BRITANNICA, Encyclopædia Britannica, inc, https://www.britannica.com/topic/political-culture.
Merriam Webster Dictionary, United States, 2003.
International Encyclopedia of the Social Sciences, New York: Macmillen, 1968, Vol. 12. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 375 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 451 |
||