سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شاهد

طاهرخانی, عبدالله, سوادیان, پروین, شریفی, منصور. (1400). راهپیمائی اربعین نمادی از شکل‌گیری هویت جمعی مسلمانان. , 9(18), 139-162. doi: 10.22070/iws.2021.13884.2030
عبدالله طاهرخانی; پروین سوادیان; منصور شریفی. "راهپیمائی اربعین نمادی از شکل‌گیری هویت جمعی مسلمانان". , 9, 18, 1400, 139-162. doi: 10.22070/iws.2021.13884.2030
طاهرخانی, عبدالله, سوادیان, پروین, شریفی, منصور. (1400). 'راهپیمائی اربعین نمادی از شکل‌گیری هویت جمعی مسلمانان', , 9(18), pp. 139-162. doi: 10.22070/iws.2021.13884.2030
طاهرخانی, عبدالله, سوادیان, پروین, شریفی, منصور. راهپیمائی اربعین نمادی از شکل‌گیری هویت جمعی مسلمانان. , 1400; 9(18): 139-162. doi: 10.22070/iws.2021.13884.2030

راهپیمائی اربعین نمادی از شکل‌گیری هویت جمعی مسلمانان

جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام
دوره 9، شماره 18، فروردین 1400، صفحه 139-162    اصل مقاله (985.17 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/iws.2021.13884.2030
نویسندگان
عبدالله طاهرخانی1؛ پروین سوادیان* 2؛ منصور شریفی3
1دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
2استادیار گروه علوم اجتماعی ، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
3استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی ، گرمسار، ایران
چکیده
راهپیمائی اربعین با تجمع میلیون­ها نفر درکشور عراق برگزار می شود و هر ساله به جمعیت آن افزوده می شود. ملیت­های مختلف از نژاد و زبان­های متفاوت اعم از شیعه وسنی و حتی پیروان سایر ادیان نیز در این مراسم حضور دارند. این افراد با هویت­های ملی، قومی، فردی و اجتماعی متفاوت ولی به شکل منسجم و متحد در این راهپیمائی شرکت می­کنند. چه دلایلی می­تواند؛ این جمعیت انبوه و میلیونی را چنان منسجم و هماهنگ کند که افراد ، علی­رغم داشتن هویت فردی، ملی و اجتماعی متفاوت، همگی تحت لوای یک پرچم جمع شوند؟ آیا ابعاد مختلف پیاده روی اربعین، موجب شکل‌گیری هویت جمعی در بین راهپیمایان شده است؟ برای پاسخ به این سوالات، تحقیقی با روش کمی انجام شده است. این پیمایش شامل 424  نفر از شرکت کنندگان در این مراسم، اعم از ایرانی، عراقی و سایرکشورهاست که به صورت اتفاقی انتخاب شده اند. یافته ­­­­ها به روشنی حاکی است که راهپیمایی اربعین به عنوان یک پدیده برآمده از مذهب شیعه، در عین تجلی دینی، دارای کارکرد سیاسی نیز هست؛ به گونه­ای که نتایج نشان می­دهد؛  بین بُعد سیاسی و بین المللی راهپیمایی اربعین و شکل‌گیری هویت جمعی بین راهپیمایان رابطه معنی­داری وجود دارد. بیش از 80 درصد از پاسخگویان به هویت جمعی شکل گرفته در اربعین بیش از هویت فردی و ملی خود اعتقاد دارند و راهپیمائی را عامل وحدت و همگرائی مسلمانان می­دانند. عدم تفاوت فقیر و غنی و نژاد و ملیت، همبستگی، وحدت و بیداری اسلامی و تحت لوای حسینی بودن، برخی از ویژگی­های این هویت جمعی است.
کلیدواژه‌ها
پیاده روی اربعین؛ ابعاد سیاسی و بین المللی؛ هویت جمعی؛ همبستگی مسلمانان
مراجع
  • امامی، مجید و همکاران (1369)، «همگرایی تمدنی در طریق زیارت با تاکید بر پیاده‌روی زیارت اربعین» دوفصلنامه دین و سیاست، پائیز و زمستان، شماره 9، صص127-146.
  • بد، مهدیه (1397)، فهم تجربه زیسته زائران در پیاده روی اربعین سال 1395(بسترها و زمینه های شکل گیری ابر رویداد اربعین) ، باغ نظر، شماره 15، صص 48-39.
  • پیران، پرویز(1384)، پیامدها و آثار فقر و نابرابری در ایران/ فقر و جنبش های اجتماعی در ایران، رفاه اجتماعی، شماره 18، صص27-28.
  • تیلی، چارلز(۱۳۹۴)، رژیم‌ها و چنته‌ها، مترجم علی مرشدی زاده، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق ع.
  • غفاری، زاهد و آقائی، مرتضی (1397)، پیاده روی اربعین به مثابه جنبش اجتماعی، دوفصل‌نامه دانش سیاسی، سال 14، شماره 1، صص 21-1.
  • دلاپورتا، دوناتلا و ماریو دیانی (1390)، مقدمه‌ای بر جنبش‌های اجتماعی، ترجمه محمد تقی دلفروز، چاپ سوم،تهران، کـویر.
  • زاهد، سعید (1389)، جنبشهای اجتماعی معاصر، چاپ دوم، تهران، سروش.
  • ساروخانی، محمدباقر( 1370)، درآمدی بر دائره المعارف علوم اجتماعی، تهران، موسسه کیهان.
  • عبداللهی، محمد (1377)، «بحران هویت: هویت جمعی، دینامیسم و مکانیسم تحول آن در ایران»، نامه‌ی انجمن جامعه شناسی ایران، دفتر اول، صص 80-63.
  • کریستی، مارسلا (1393)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه مجتبی صداقتی فرد و فرهاد ابی زاده، مهربان نشر.
  • گیدنز، آنتونی (1381)، جامعه‌شناسی، ترجمه‌ی منوچهر صبوری، تهران: نشر نی، چاپ هفتم.
  • سلیم نژاد، ندیمه و دیگران (1396)، «باز تعریفی از ژئوپلیتیک شیعه (با تاکید بر راهپیمایی اربعین) »، جغرافیا، بهار ، شماره 52، صص103-120 .
  • گیویان، عبدالله و امینی، محسن(1396)، «محبت و هویت در آئینه نمایش جهانی اربعین(مطالعه ماهیت،کارکردها وساختار پیاده روی اربعین از منظر ارتباطات آئینی)»، دوفصلنامه دین و ارتباطات، سال بیست و دوم، شمارة چهارم، صص 167-194.
  • ندا رضوی زاده (1396)، «ادراک و تجربه زیسته زائران پیاده ایرانی در عراق (پیاده‌روی اربعین 93)» ، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شماره 4، صص 631-595 .
  • واخ، یو آخیم (1394)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه جمشید آزادگان، سمت .
  • موثقی گیلانی، احمد و عطارزاده، بهزاد (1391)، «نقش فضای مجازی بر جنبش های اجتماعی ، مطالعه موردی مصر» پژوهشنامه علوم سیاسی، سال هفتم، شماره 3، صص154-157 .
  • مظاهری، محسن حسام (1397)، پیاده‌روی اربعین، تاملات جامعه شناختی، تهران، نشر آرما.
 

  • Blumer, H. (1945),Cellective behavior. In J. B. Ginler (ed). Review of seciology
  • Brown,(F.J). (1947). Eductional sociology. new York:prentice hall,
  • Turner, Ralph H., Killian, Lewis M. (1957), Collective Behavior, Prentice-Hall, Engle wood cliffs N.J.
  • Melucci, A. (1990). challenging codes.framing and ambivalence. Paper presented at the workshop, shocil movments: framing processes and opportunity structher,berlin,july.
  • Tilly, C.(1978). from mobilization to revolution:redings.mass:addisons-wesley.p10
 

  • (خبرگزاری ایرنا27 مهر 1398). آمار زائران اربعین امسال از مرز ۱۸ میلیون نفر گذشت، تاریخ بازدید 10/10/99، کد خبر: 83522637، https://www.irna.ir/news/
  • همایون، محمد هادی و بد، مهدیه، تبیین انگیزه های معنوی گردشگران در سفرهای معنوی مطالعه موردی رویداد پیاده روی اربعین، سمینار علمی جایگاه گردشگری در اقتصاد مقاومتی،تهران، تاریخ بازدید 20/11/99، https://civilica.com/doc/540302
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 857
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 582