سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شاهد

سیداحمدی, سیدمحمد, حاتمی, محمدرضا, ابوالحسن شیرازی, حبیب الله. (1400). بررسی رویکردها و تحولات اجتماعی و اندیشه‌ای اخوان‌المسلمین؛ از جنبش تا دولت. , 9(18), 29-56. doi: 10.22070/iws.2021.13648.2012
سیدمحمد سیداحمدی; محمدرضا حاتمی; حبیب الله ابوالحسن شیرازی. "بررسی رویکردها و تحولات اجتماعی و اندیشه‌ای اخوان‌المسلمین؛ از جنبش تا دولت". , 9, 18, 1400, 29-56. doi: 10.22070/iws.2021.13648.2012
سیداحمدی, سیدمحمد, حاتمی, محمدرضا, ابوالحسن شیرازی, حبیب الله. (1400). 'بررسی رویکردها و تحولات اجتماعی و اندیشه‌ای اخوان‌المسلمین؛ از جنبش تا دولت', , 9(18), pp. 29-56. doi: 10.22070/iws.2021.13648.2012
سیداحمدی, سیدمحمد, حاتمی, محمدرضا, ابوالحسن شیرازی, حبیب الله. بررسی رویکردها و تحولات اجتماعی و اندیشه‌ای اخوان‌المسلمین؛ از جنبش تا دولت. , 1400; 9(18): 29-56. doi: 10.22070/iws.2021.13648.2012

بررسی رویکردها و تحولات اجتماعی و اندیشه‌ای اخوان‌المسلمین؛ از جنبش تا دولت

جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام
دوره 9، شماره 18، فروردین 1400، صفحه 29-56    اصل مقاله (1009.49 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/iws.2021.13648.2012
نویسندگان
سیدمحمد سیداحمدی1؛ محمدرضا حاتمی* 2؛ حبیب الله ابوالحسن شیرازی3
1دانشجوی گروه اندیشه سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور ،تهران،ایران
3دانشیار، گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
جنبش اخوان‌المسلمین مهم ترین جنبش مدعی اسلام سیاسی در جهان اهل سنت است. این جنبش با مرکزیت مصر، شعبات و شاخه‌های زیادی درکشورهای اسلامی و عربی دارد. اخوان‌المسلمین که به لحاظ اندیشه‌ای منسجم ترین جنبش در میان جنبش‌های اسلامگرای جهان عرب است؛ همواره با باور به اسلام سیاسی، آرمان‌ها و اصول اندیشه‌ای خود را شکل داده است. اصول اندیشه‌ای اخوان‌المسلمین را باید در تفکرات موسس آن یعنی حسن البناء جست. این جنبش در گذر زمان و تحت شرایط محیطی تغییراتی در اندیشه‌های و اصول خود داده است که آن را از اخوان سنتی و یا اخوان اصولگرا متمایز می‌کند. این تحول را در دو مقطع می‌توان دنبال کرد. در واقع بعد از شهادت حسن البناء و به طور مشخص از زمان عمرتلمسانی، این تحول اندیشه‌ای در اخوان آغاز شد. مرحله بعدی این تحول که در ادامه مسیر قبلی بود؛ بعد از به قدرت رسیدن اخوان در مصر بعد از تحولات عربی 2011‌، نمود عینی یافت. با توجه به اهمیت فهم این رویکردها و دگردیسی اندیشه‌ای، در این مقاله با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای، در پی پاسخ به این سوال است که رویکردها و تحولات اندیشه‌ای جنبش اخوان‌المسلمین از زمان شهادت حسن البناء تاکنون چگونه و در چه حوزه‌هایی بوده است؟ یافته‌های مقاله نشان می‌دهد؛ اخوان‌المسلمین از زمان عمرتلمسانی تاکنون در حوزه داخلی نسبت به ماهیت حکومت، نوع مواجهه با دولت، روش مشارکت در جامعه و فعالیت‌های سیاسی و در حوزه منطقه‌ای و بین المللی، نسبت به مساله امت اسلام و وحدت جهان اسلام و نوع مواجهه با رژیم صهیونیستی و روابط با آمریکا تغییراتی در رویکردها و اندیشه اولیه خود داشته است. وجه تمایز مقاله با دیگر مکتوبات در این زمینه ابتدا به جهت بررسی موضوع از لحاظ رویکردهای اندیشه و تحولات سیاسی به طور هم زمان وهمچنین بازتعریف و تطبیق شاخص‌های فکری رهبران اخوان با یکدیگر است که منجر به ریشه‌یابی صحیح تغییرات اندیشه در جنبش می‌شود که فقط در بررسی‌های دیگر معطوف به حضور در صحنه‌های سیاسی می‌شود.
 
کلیدواژه‌ها
اخوان‌المسلمین؛ حکومت مسلمانان؛ حاکمیت اسلامی؛ تحولات اندیشه‌ای؛ اصولگرایی؛ عملگرایی
مراجع
  • اصلانی، فیروز، مرندی، الهه، ۱۳۹۳، بررسی تحولات اندیشه دولت اسلامی نزد اخوان‌المسلمین از آغاز جنبش تا پس از انقلاب 2011 مصر، فصلنامه نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، بهار و تابستان، سال چهارم‌، شماره 1.
  • پرندوش، پوریا، 1396. منطق و الگوی رفتاری جمهوری اسلامی ایران در بازسازی رابطه با اخوان‌المسلمین، تهران: موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، شماره 20.
  • پورحسن، ناصر،1396، ارزیابی عملکرد دولت اخوان‌المسلمین مصر در قبال مسئله فلسطین، فصلنامه فلسطین، شماره20-21. ص 46.
  • تحول اندیشه سیاسی اخوان‌المسلمین در جهان عرب، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، تابستان 1390‌، شماره 46.
  • اندیشه سازان، 1397، تحولات درونی اخوان‌المسلمین مصر، برنامه‌ها و سناریوهای آتی، تهران موسسه نور ، زمستان ،گزارش ویژه 542‌.
  • آفران، 1398، جنبش اخوان المسلمین مصر، تهران،  موسسه مطالعاتی آفران، نشریه شماره 534.
  • حاتمی حبیب‌الله، 1394«مبانی کلامی اخوان‌المسلمین مصر ارزیابی .تحلیل»، قم ، رساله دکتری دانشگاه ادیان مذاهب. ص 236.
  • خسروشاهی، سید‌هادی، 1392، اخوان‌المسلمین و ایران در گذر تاریخ‌، تهران، نشرفرهنگ اسلامی، شهریور ، شماره 2.
 

  • خسروشاهی، سید‌هادی1384، «یادوراه شهید نواب»، فصلنامه مطالعات تاریخی، زمستان ۱۳۸۴1 پیاپی 11.
  • قادری، علی،۱۳۹۱ موضع ایران در قبال «اخوان‌المسلمین مصر» چیست؟، تهران، پایگاه تحلیلی عصر ایران، ۲۲ آذر.
  • قاسمی، بهزاد، 1394. اخوان‌المسلمین مصر و تجربه نظام سیاسی، تهران ، موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
  • قرضاوی، یوسف1390.، فقه سیاسی، تهران: نشر احسان ، ص 211.
  • محمد، ابراهیم، و دیگران، 1384، جمعیت اخوان‌المسلمین مصر، ترجمه: مؤسسه اندیشه‌سازان، تهران، نشر نور. ص 345.
  • اندیشه‌سازان ، 1397، تحول در بنیان‌های فکری و سیاسی جماعت اخوان‌المسلمین، تهران، نشر نور ،گزارش پژوهشی پاییز، شماره 46.
  • اندیشه‌سازان 1396‌، جنبش اخوان‌المسلمین مصر و جمهوری اسلامی ایران؛ نقاط وصل و فصل، تهران، نشر نور، شماره 21.
  • اخلاقی‌نیا، مهدی، 1397 راهبردهای نوین اسلام میانه‌رو مصر، (۸ فروردین 1397)، قابل‌دسترسی در: http://bashgah.nonegar4.ir/fa/content/show/40904
  • جابر، محمود،1392 نقش الازهر در ذبح شهید حسن شحاته به نقل از شاهدی عینی، گفت و گوی محمود جابر استاد دانشگاه و اندیشمند شیعه معاصر در گفت و گو با رسا؛ خبرگزاری مشرق، 4 تیر 1392، برگرفته از: https://www.mashreghnews.ir/news/226725/
  • جنتی، علی، پیشینه تاریخی و اندیشه سیاسی اخوان‌المسلمین‌، 19 بهمن 1390، قابل دسترسی در:
    http://www.isrjournals.com/fa/essay/682-essay-farsi-94.html

  • خبرگزاری مهر. 20/9/84. قابل دسترسی: https://www.mehrnews.com/news/5171321
  • داود فیرحی، دگردیسی اندیشه‌ای در اخوان‌المسلمین، ۲۳ مهر ۱۳۹۱‌، قابل دسترسی در:
    http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/1907961

  • روزنامه عکاظ، مرسی: امنیت کشورهای خلیج‌فارس خط قرمز مصر است، مصاحبه مرسی با روزنامه عکاظ چاپ عربستان در جولای 2012، بازنشر در خبرگزاری فارس، 21/4/1391، قابل دسترسی در: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910421000598
  • مصاحبه محمد مهدی عاکف با روزنامه الشرق الاوسط، اخوان‌المسلمین و جابجایی مسالمت آمیز قدرت، قابل دسترسی در: bashgah.net/pages-1700.html
  • موسسه مطالعاتی آفران، جنبش اخوان المسلمین مصر، 2/10/1388، قابل دسترس در:
http://www.afran.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=861

http://www.khabaronline.ir/(X(1)S(1fipa3gaiqcjqeds��Åââ‚‌Å“·oflknc33))/detail/236163/World/middle-east

  • Byman, Daniel, "Israel’s Pessimistic View of the Arab Spring", The Washington Quarterly. No 34.(summer 2011).
  • Dot-Pouillard, Nicolas, Iran and the Muslim Brotherhood: The best of enemies?, Middle East Eye, 20 May 2016, Available at:
http://www.middleeasteye.net/news/iran-and-muslim-brotherhood-best-enemies-2061107490

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,403
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 635