وظایف تمدنی حکومت در قبال کمتوانان جسمی و ذهنی از منظر آیات و روایات | ||
فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی | ||
مقاله 6، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 7، فروردین 1400، صفحه 171-196 اصل مقاله (803.5 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/nic.2021.14427.1096 | ||
نویسندگان | ||
ابوالفضل تیموری1؛ رسول محمدجعفری* 2 | ||
1کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شاهد، تهران، جمهوری اسلامی ایران. | ||
2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شاهد، تهران، جمهوری اسلامی ایران | ||
چکیده | ||
بخشی از مردم در جوامع بشری، کمتوانان جسمی و ذهنی هستند که چون دیگر مردمان از تمام حقوق برخوردار هستند؛ لذا حکومتها مهم ترین نقش را در استیفای حقوق آنان دارند. در آموزههای دینی به وظایف حکومت در قبال کمتوانان جسمی و ذهنی اشاره شده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال است که، از منظر آیات و روایات، وظایف حکومت در تمدن نوین اسلامی در قبال کمتوانان جسمی و ذهنی چیست؟ یافته های تحقیق حکایت از آن دارد؛ که بر اساس آموزههای دینی، کارگزاران دولتی در قبال کمتوانان، دست کم پنج تکلیف دارند: 1- وظایف اقتصادی، 2- وظایف اجتماعی، 3- وظایف سیاسی، 4- وظایف آموزشی، 5- وظایف حقوقی و قضایی. در حوزه اقتصادی تمام نیازهای مادی آنان را مورد حمایت قرار دهد. در عرصه اجتماعی زمینه حضور آنان در اجتماع را با اموری چون واگذاری مسؤولیتهای اجتماعی فراهم کند. در زمینه آموزشی با تسهیل امکانات آموزشی، ارتقای فکری و معرفتی آنان را مورد توجه داشته باشد. در عرصه سیاسی آنان را از وظایف دشواری هم چون جهاد معاف کند. در حوزه حقوقی قضایی، مدبرانه عمل نماید؛ به طوری که از سویی در مقام استیفای حقوق آنان برآید و از سوی دیگر به سبب دلسوزی به کمتوانان حقوق دیگران را ضایع نگرداند. کارگزاران دولت اسلامی با الگو قرار دادن این توصیهها وظیفه دارند؛ در قانونگذاری ها و دستورالعمل های اجرایی با توجه به این آموزه ها، زمینه آسیب پذیری روحی و عاطفی ایشان را برطرف کرده؛ یا به حداقل برسانند. | ||
کلیدواژهها | ||
کمتوانان جسمی و ذهنی؛ وظایف حکومت؛ تمدن نوین اسلامی؛ نابرابری طبیعی؛ توزیع عدالت | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. ترجمه محمدمهدى فولادوند، (1415ق)، تهران: دارالقرآن الکریم.
ابن حجر عسقلانی، شهابالدین أحمد بن علی، (1415ق)، الإصابة فی تمیز الصحابة، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی بن حسین، (1363ق)، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
ابن فهد حلى، احمد بن محمد، (1407ق)، عدة الداعی و نجاح الساعی، بیجا: دار الکتب الإسلامی.
أبو داود، سلیمان بن الأشعث سجستانی، (1410ق)، السنن، بیروت: دارالفکر.
ابوطالبی، حسن؛ جعفری هرندی، محمد؛ آیتی، سیدمحمدرضا، (1396)، مبانی فقهی مناسب سازی برای معلولین، رفاه اجتماعی، دوره 17، (65): صص 267 - 237 .
احمد بن حنبل، أحمد بن محمد بن حنبل شیبانی، (بیتا)، مسند أحمد، بیروت: دار صادر.
تمیمی مغربی، نعمان بن محمد، (1385ق)، دعائم الاسلام، تحقیق آصف فیضی، قم: موسسۀ آل البیت (ع).
ترابیان، نسا، (1394)، خانواده، کودک معلول: نقش خدمات مشاوره ای در تسهیل روابط، مجله رشد مشاور مدرسه، دوره یازدهم، (41): صص 42-35.
جوادی آملی، عبد الله، (1389)، انتظار بشر از دین، قم: اسراء «الف».
جوادی آملی، عبد الله، (1389)، تسنیم، قم: اسراء «ب».
جوادی آملی، عبد الله، (1387)، نسبت دین و دنیا، قم: اسراء.
حجتی کرمانی، علی، (1361)، اسلام و تبعیض نژادی، تهران: انتشارات شرکت سهامی.
حسن بن على(ع) امام یازدهم، (1409ق)، التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری(ع)، محقق: مدرسه امام مهدى(ع)، قم: مدرسة الإمام المهدی(عج).
حسن علایی، معصومه، (1391)، نابینایی از منظر آیات و روایات، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم حدیث شهر ری.
حسینی، سید حسن؛ صفری، فاطمه، (1387)، معلولیت، فقر، طرد اجتماعی، مجله رفاه اجتماعی، (30 و 31): صص284-265.
خسروپناه، عبدالحسین؛ داعی نژاد، محمدعلی، (1377)، جامعه مدنی در بستر حکومت دینی، مجله مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، (5): صص27-14.
رضایی، مهدی؛ پرتوی، لطیف، (1394)، زنان معلول و تعامل با جامعه (مطالعه ی کیفی زندگی اجتماعی معلولین)، مجله مطالعات راهبردی زنان، (67): صص44-7.
زحیلی، وهبه بن مصطفی، (1418ق)، التفسیر المنیر فی العقیدۀ و الشریعۀ و المنهج، دمشق: دار الفکر المعاصر.
سعیدیان جزی، مریم، (1399)، خطوط کلی مهندسی تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیتالله جوادی آملی، دو فصلنامه علمی مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره 3، (1) (پیاپی5): صص304-271.
سید رضی، محمد بن حسین، (1378)، نهج البلاغه، ترجمه: سید جعفر شهیدی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
هاشمی شاهرودی، سید محمود، (۱۳۸۲)، فرهنگ فقه فارسی، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی.
صادقی، سهیلا؛ فاطمی نیا، محمدعلی، (1394)، معلولیت؛ نیمه پنهان جامعه: رویکرد اجتماعی به وضعیت معلولین در سطح جهان و ایران، مجله رفاه اجتماعی،(58): صص192-157.
صدوق، محمد بن علی، (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طباطبایی، سیدمحمد حسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طوسی، محمدبن حسن، (بیتا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طوسی، محمد بن حسن، (1407ق)، تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
علی بابائی، غلامرضا، (1385)، فرهنگ اصطلاحات علوم سیاسی، تهران: موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
قاسمی، اعظم، (1394)، احکام و تکالیف شرعی ناشنوایان، مجله توان نامه، (1): صص31-28.
قطب الدین راوندی، سعید بن هبۀ الله، (1407ق)، الدعوات، قم: انتشارات مدرسه امام مهدی(عج).
کلدی، علیرضا، (1379)، بررسی نگرش مردم نسبت به معلولین، فصلنامه علوم اجتماعی، (11 و 12): صص202-175.
کلینی، محمدبن یعقوب، (1407ق)، الکافی، تحقیق: علی اکبرغفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مجلس شورای اسلامی، (1397)، قانون حمایت از حقوق معلولان، شماره 5726/31
مجلسی، محمدباقر، (1403ق)، بحار الانوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مجلسى، محمد باقر، (1406ق)، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم: کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی.
محب الرحمان، محمد مهدی؛ قاضی زاده، کاظم، (1394)، حدوث قدرت بر رکوع و تاثیر آن بر نماز معلولین، فصلنامه فقه پزشکی، (صص25-24، صص 174-153 ).
مصباح یزدی، محمدتقی، (1391)، پرسشها و پاسخها، قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى.
مطهری، مرتضی، (1371)، وحی و نبوت، قم: صدرا.
مطهرى، مرتضى، (1372 )، مجموعه آثار استاد شهید مطهرى، قم: صدرا.
مغنیه، محمدجواد، (بیتا)، التفسیر المبین، بی جا : بنیاد بعثت.
منصوری پارسا، رقیه ؛ للحج، رفیعه، (1394)، رویکرد اسلام در رابطه با معلولان و نقش طراحی توانبخشی در راستای بهبود کیفیت زندگی آنان، کنفرانس بین المللی انسان، معماری، عمران و شهر تبریز.
نجفی، موسی، (1399)، نظریه «تمدن نوین اسلامی» از رویکرد فلسفی- نظری تا رویکرد تاریخی- نظری، دو فصلنامه علمی مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره 3، (2) (پیاپی6): صص40-.1
نریمانی، محمد؛ ایل بیگی قلعه نی، رضا؛ رستمی، مریم، (1393)، نقش نگرش مذهبی، بهزیستی معنوی و حمایت اجتماعی در پیش بینی رضایت از زندگی مادران کودکان کمتوان ذهنی، مجله اسلام و سلامت، دوره اول، (3): صص49-41.
نوری، ابالقاسم، (1366)، نقش کار و روشهای افزایش اشتغال معلولین، مجله جامعه شناسی کاربردی، (1): صص38-27.
نوری، محمد، (1393)، تناسب آیات قرآنی در عرصه تکریم معلولین، مجله توان نامه، (6-4): صص237-228. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 515 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 677 |