نارضایتی اقتصادی و جنبشهای معاصر خاورمیانه براساس نظریۀ محرومیت نسبی | ||
جامعهشناسی سیاسی جهان اسلام | ||
مقاله 3، دوره 3، شماره 7، مهر 1394، صفحه 63-88 اصل مقاله (785.66 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/iws.2016.331 | ||
نویسندگان | ||
حسین مسعود نیا1؛ مریم هوشیارمنش* 2؛ سمیه قارداشی3 | ||
1استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان. | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی و روابط بینالملل دانشگاه اصفهان | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی و روابط بینالملل دانشگاه اصفهان. | ||
چکیده | ||
اتخاذ سیاستهای باز اقتصادی و محدودیتهای سیاسی، همزمان با توسعه و گسترش شبکههای ارتباطی بینالمللی زمینۀ مساعدی را فراهم کرد تا جوانان عرب که نوعی محرومیت نسبی را در حوزههای مختلف سیاسی و اقتصادی و اجتماعی حس میکردند، خشم و اعتراض خود را از طریق جنبشهای انقلابی بهنمایش بگذارند. این خروش و خیزش انقلابی بهتدریج به سایر کشورهای عرب نیز کشیده شد و باتوجهبه ساختار غیردموکراتیک موجبات نگرانی سردمداران عرب را فرهم نمود؛ بهگونهای که با نگرانی بهدنبال اتخاذ سیاستهایی جهت رفع بیکاری و فساد و فقر برآمدند. مقالۀ حاضر، به بررسی دلایل اقتصادی انقلاب مصر و تونس میپردازد. سؤال اصلی این مقاله آن است که دلیل وقوع جنبشهای اخیر در این دو کشور چه بوده است؟ با این فرض که دلایل اقتصادی بهویژه فقر و بیکاری در میان طبقۀ متوسط موجب اصلی انقلاب بوده است. این مقاله با استفاده از نظریۀ محرومیت نسبی رابرت گار به بررسی نقش سیاستهای اقتصادی دولتهای بنعلی و مبارک در ایجاد طبقۀ متوسط جدید و بالارفتن سطح محرومیت نسبی در این کشورها میپردازد که درنهایت به جنبشهای انقلابی سالهای 2010 و 2011 منجر گردید. | ||
کلیدواژهها | ||
محرومیت نسبی؛ جنبش؛ طبقۀ متوسط؛ توسعۀ نامتوازن | ||
مراجع | ||
- منابع فارسی - ابراهیم، سعدالدین (1390)؛ بیداری اسلامی 1: دلایل و ریشهها، تهران: مؤسسۀ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی، ابرار معاصر. - احمدی، حمید (1390)؛ جامعهشناسی سیاسی جنبشهای اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). - بشیریه، حسین (1374)؛ انقلاب و بسیج سیاسی، تهران: دانشگاه تهران. - بشیریه، حسین (1374)؛ انقلاب و بسیج سیاسی، چ۲، تهران: دانشگاه تهران. - دفرنزو، جیمز (1387)؛ انقلاب اسلامی ایران از چشماندازی نظری، ترجمۀ حمیرا مشیرزاده، چ۲، تهران: باز. - دکمجیان، هرایر (1377)؛ اسلام در انقلاب:جنبشهای اسلامی در جهان عرب، ترجمۀ حمید احمدی، تهران: کیهان. - سعیدی، شیوا (1390)؛ «ریشههای اقتصادی قیام مصر»، ماهنامۀ بازار بینالملل، س۳، ش۱۱. - شکوه سادات، علیاکبر (1381)؛ «نتایج آزادسازی اقتصادی»، نشریۀ اقتصاد، ش23. - شیرازی، ابوالحسن و مینا رسولی (1390)؛ «کالبدشکافی جنبش مصر»، دانشنامۀ بهار، ش80. - صبوری[فیروز1] ، منوچهر (1382)؛ جامعهشناسی سیاسی، تهران: سخن. - طالبی، معصومه (1391)؛ «بررسی تحلیلی رویدادهای سیاسیاقتصادی و امنیتی تونس در سال 2011»، مرکز بینالمللی مطالعات صلح، بهار. - قاسمی، محمدعلی (1381)؛ «درآمدی بر پیدایش مسائل قومی در جهان سوم»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، س5، ش1. - گار، تد رابرت (1377)؛ چرا انسانها شورش میکنند، ترجمۀ علی مرشدی راد، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. - گار، تد رابرت (1379)؛ چرا انسانها شورش میکنند، تهران: انتشارات پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. - گار، تد رابرت (1379)؛ منازعات مدنی، ترجمۀ اصغر افتخاری، تهران: سفیر. - گیدنز، آنتونی (137۴)؛ جامعهشناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، نشر نی. - محمدطحان، مصطفی (1381)؛ چالشهای سیاسی جنبش اسلامی معاصر، ترجمۀ خالد عزیزی، تهران: احسان. - مشیرزاده، حمیرا (1381)؛ درآمدی بر جنبشهای اجتماعی، تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی. - مقصودی، مجتبی (1380)؛ تحولات قومی در ایران، تهران: مؤسسۀ مطالعات ملی. - مقصودی، مجتبی (1390)؛ «بررسی وجوه تفاوت و شباهت جنبشهای عربی در کشورهای خاورمیانه»، رهنامۀ سیاستگذاری، ش2. - نواح، عبدالرضا و سیدمجتبی تقوینسب (1386)؛ «تأثیر احساس محرومیت نسبی بر هویت قومی و هویت ملی»، مجلۀ جامعهشناسی ایران، ش30. - نیاکوئی، سیدامیر (1390)؛ «تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا:ریشهها و پیامدهای متفاوت»، فصلنامۀ روابط خارجی، س۳، ش۴. - هانتینگتون، ساموئل (1370)؛ سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: نشر علم. - هانتینگتون، ساموئل (1373)؛ موج سوم دموکراسی در پایان سدۀ بیستم، احمد شهسا، تهران: روزنه. 2- منابع لاتین - Gause, FGregory, (2011). July/June. “Why Middle East Studies Missed the Arab. Spring”, Foreign Affairs.
- Goldeston, Jack A. (2011) May/June.Understanding the Revolotion of 2011 Foreign Aftair. http://www.foreignaffair.com/articles/67694/
- index.htm.
- International Labour Organization (ILO). (2011). Youth Unemployment in the. Arab Word Is a Major Cause for Rebellion. www.oil.org/global/about. The-oil/press-and-media-centre/insight/WCMS-154078/lang. langen/
- L-HAMID, Fatma. (2005). the effects of structural Adjustment onyoth unemployment in Egypt. Paper presented at the twelfth Annual Conference of the Economic Rasearch Fourm.
- Lohm, D. (2006) .What is an Australian? (Perceplion of australianess among young aduils raised in an outher eastern suburb of melbourn) Monash University.
- OxResearch. (2007), Jan 18. Middle East: Population Growth Poses Huge. Challenge, Oxford.
- Umana-taylor, A.J. (2008) .Alongitudinal Examination of Latino adoles cents ethnic identity coping with discrimination, and self-esteem.journal of adolescence vol.28.No1.p.p.16-50
3- منابع اینترنتی: - منصور شریف (2010) انقلاب فیس بوکی www.nonviolent-conflict.org
[فیروز1]ناقص است. اسم کوچک؟ | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,342 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,021 |