تحلیل انتقادی نظریه «اثر متیو» با قوانین موجود درعلم فیزیک با رویکرد جامعهشناسی علم | ||
| پژوهش نامه علم سنجی | ||
| مقاله 15، دوره 7، (شماره 2، پاییز وزمستان) - شماره پیاپی 14، مهر 1400، صفحه 297-316 اصل مقاله (912.18 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/rsci.2020.13578.1462 | ||
| نویسندگان | ||
| ساجده عبدی1؛ لاله صمدی* 2 | ||
| 1کارشناس ارشد علمسنجی،کارشناس پژوهشی، گروه ارزیابی سیاستها و پایش علم، فناوری و نوآوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور. | ||
| 2استادیار، گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل انتقادهای واردشده به نظریه «اثر متیو» با قوانین موجود در علم فیزیک و رویکرد آنها نسبت به یکدیگر است تا بهصورت شفاف و با عینیت، تعمیم مباحث منتقدان این نظریه در جامعهشناسی علم نیز مورد تحلیل واقع شود. روششناسی: رویکرد پژوهش حاضر، کیفی اکتشافی است و برای پاسخگویی به سؤالهای پژوهش روشهای کتابخانهای، مبتنی بر شواهد، تحلیل محتوا و تطبیقی بهکار گرفته شد. یافتهها: عوامل و هنجارهایی در موجودیتها از جمله ابعاد مدل جونز در جوامع علمی (دانشمند، دانشگاه و نشریات) و همچنین دما و فشار در چگالی اجسام وجود دارد که آنها را تحت تأثیر تغییرات و دگرگونیها قرار میدهند. پس جوامع علمی و چگالی اجسام، ناخودآگاه در اشکال و درجات متفاوت نیستند. بهطور مثال چگالی مس در دمای صد درجه سانتیگراد از چگالی مس در دمای صفر درجه سانتیگراد کمتر است و به همین ترتیب پیشرفت جامعه علمی کشورهای جهان سوم به دلیل عدم برخورداری از شاخصهای کمی و کیفی نسبت به کشورهای توسعهیافته کمتر است. نتیجهگیری: همانطورکه چگالی یک جسم با تغییر حرکت مولکولهای خود توسط افزایش و کاهش دما یا با افزایش و کاهش فشار تغییر میکند، جوامع گوناگون نیز بهخودیخود در مراتب پایین و بالای علمی نیستند بلکه از هر یک از جوامع علمی با توجه به مجموعه عوامل و استعدادهای خود و منطبق با بهرههای علمی دریافتشده، کسب جایگاه شایسته انتظار میرود و به فراخور ظرفیت هر جامعه علمی، رؤیتپذیری حاصل میشود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| اثر متیو؛ چگالی؛ رابطه قانون توان؛ جامعهشناسی علم؛ رؤیتپذیری | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی، قربانعلی (۱۳۷۲). اجتماع علمی، ساختار و هنجارهای آن. رهیافت، 5: 30-40. جلالزاده عصر جدیدی، سارا، محمدحسین بیگلو و عبدالناصر رفیع (۱۳۹۰). بررسی اثر متیو بر تولیدات علمی دانشگاههای علوم پزشکی ایران بر اساس رابطه power-law در فاصله زمانی پنج سال در پایگاه وب آو ساینس. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات ایران، ۲۶، (۴): ۶۷-۸۱. حرّی، عباس (1383). ارتباط علمی و اختلاف پتانسیل. اطلاعشناسی، 2 (2)، 21-32. دی. استوارت، رابرت. (۱۳۸۳). بحران اقتصادی و چالشهای سیاسی به اطلاعات علمی و فنی در آسیا. ترجمه سعید غفاری. اطلاعشناسی، 2 (2): ۱۱5-۱۲4. روشنی، سعید؛ بامداد صوفی، جهانیار؛ قاضی نوری، سروش؛ امیری، مقصود (1398). استقلال از مقیاس و قانون توان در سیستمهای پیچیده نوآوری: بررسی رابطه استنادات و اندازه سیستم نانو فناوری ایران. مدیریت اطلاعات، 5 (1): 81-98. سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی (۱۳۹۶). علوم تجربی پایه هفتم دوره اول متوسطه نظری-۱۰۴. تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران. ستوده، هاجر (۱۳۸۳). بررسی اثر ماتیو در عملکرد علمی کشورها با تأکید بر خاورمیانه. اطلاعشناسی، ۲ (۲)، ۳۳-۵۴. گلوور، دیوید؛ استرابریچ، شیلاف و توکل، محمد (1384). جامعهشناسی معرفت، ترجمه محمدرضا مهدویزاده و دیگران، تهران: انتشارات سمت. نوروزی چاکلی، عبدالرضا (۱۳۹۰). آشنایی با علمسنجی (مبانی، مفاهیم، روابط و ریشهها). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). Bar-Yam, Y. (2015). "Concepts: Power Law". New England Complex Systems Institute. Retrieved at: https://necsi.edu/power-law, 18 August. Baumert, J., Nagy, G., & Lehmann, R. (2012). Cumulative advantages and the emergence of social and ethnic inequality: Matthew effects in reading and mathematics development within elementary schools? Child Development, 83(4), 1347-1367. Brzezinski, M. (2015). Power laws in citation distributions: evidence from Scopus. Scientometrics, 103(1), 213-228 Gieryn, T. F., ed. (1980). Science and social structure: a festschrift for Robert K. Merton. New York: NY Academy of Sciences. pp. 147–57. ISBN 0-89766-043-9., republished in Stigler's collection "Statistics on the Table" Gladwell, Malcolm (2008). Outliers: The Story of Success (1 ed.). Little, Brown and Company. ISBN 978-0-316-01792-3. Golosovsky, M. (2017). Power-law citation distributions are not scale-free. Physical Review E, 96(3), 032306 Holland, D. and Reeves, J.R. (1996). Activity theory and the view from somewhere. In B. Nardi (Ed.), Context and consciousness: Activity theory and human-computer interaction (pp. 257- 281). Cambridge, MA: MIT Press. Jones, P. H. (2014). Analysis and Representation of Field Research: Activity patterns in intellectual collaboration. See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/242469451 Katz, J. S. (2000). Institutional recognition. Scale independent indicators and research evaluation. Science and Public Policy, 27(1), 23-36. Katz, J. S. (2005). Scale-independent bibliometric indicators.Lotka, A. J. 1926.The frequency distribution of scientific productivity. 317–323. Kornfeld, W. A., & Hewitt, C. E. (1981). The scientific community metaphor. IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics, 11(1), 24-33. Kümpel, A. S. (2020). The Matthew Effect in social media news use: Assessing inequalities in news exposure and news engagement on social network sites (SNS). Journalism, 1464884920915374. Larivière, V., & Gingras, Y. (2010). The impact factor's Matthew Effect: A natural experiment in bibliometrics. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 61(2), 424-427. Merton, Robert (1968) “The Matthew Effect in Science”, Science, 159 (3810): 56-63. Merton, Robert (1988) “The Matthew Effect in Science, II: Cumulative Advantage and the Symbolism of Intellectual Property”, ISIS, 79: 606-623. Newman, M. E. J. (2005). "Power laws, Pareto distributions and Zipf's law". Contemporary Physics. 46 (5): 323–351. Pisoni, D. (2018). Between Idealism and Pragmatism: Social Policies and Matthew Effect in Vocational Education and Training for Disadvantaged Youth in Switzerland. Social Inclusion, 6(3), 289-300. Rigney, D. (2010). "MATTHEW EFFECTS IN THE ECONOMY.” The Matthew Effect: How Advantage Begets Further Advantage. Columbia University Press. pp. pp. 35–52. Ronda-Pupo, G. A., & Katz, J. S. (2018). The power law relationship between citation impact and multi-authorship patterns in articles in Information Science & Library Science journals. Scientometrics, 114(3), 919-932.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,574 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 886 |
||
