مقایسة جلوههای مفاخره در شعر علی موسوی گرمارودی و قیصر امین پور و اهداف و کارکردهای آن | ||
دو فصلنامه ادبیات دفاع مقدس | ||
مقاله 1، دوره 4، شماره 6، فروردین 1399، صفحه 1-12 اصل مقاله (805.2 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
مهدی دهرامی* | ||
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه جیرفت | ||
چکیده | ||
مفاخره یکی از مضامین و موضوعات رایج و کهن شعر فارسی است که براساس آن شاعر با بیانی مبالغهآمیز به وصف امتیازها، ویژگیها و افتخارات خود میپردازد. با آنکه گسترش فرهنگ ایثار و شهادت و آموزههای فروتنی و تواضع در شعر انقلاب بسامد فراوانی دارد و در نگاه نخست بهنظر میرسد جایی برای مفاخره باقی نگذاشته، اما این موضوع شعری با اهداف تازه و رویکردهای جدید، در آن استمرار یافته است. هدف این مقاله مقایسه جلوههای مفاخره در شعر موسوی گرمارودی و قیصر امینپور و نشاندادن اهداف و کارکردها و وجوه مشترک و مختلف آن است. مفاخره در شعر آنها در هر دو حوزة شخصی و جمعی جای میگیرد. گرمارودی در حوزه نخست، پیرامون جایگاه شعر خود، اعمال و رفتار خود و مواردی از این دست به اظهار برتری پرداخته، در حالی که امینپور در این حوزه لحنی بسیار فروتنانه برگزیده است. وجود مضامینی درباره فروتنی و تأکید بر آن نشان میدهد مفاخره در حوزه شخصی بیشتر از منظر موتیف و جزئی از سنت شعری، دستمایه سرایش شعر گرمارودی قرار گرفتهاست. در حوزه دوم هر دو شاعر با تأکید بر مفهوم وطن، ایران و عقاید و باورها، داشتن اسطورهها و افتخارات گذشته و برخورداری از شخصیتهای بزرگ مذهبی و سیاسی و اجتماعی، برتری ملی را گوشزد کردهاند که بیشتر در جهت کارکردهای تعلیمی، ایجاد وحدت و دعوت به ایستادگی و مقاومت مردم بهکار گرفته شده و حال و هوای تازهای به مفاخرات بخشیده است. | ||
کلیدواژهها | ||
مفاخره؛ شعر انقلاب؛ موسوی گرمارودی؛ قیصر امینپور | ||
مراجع | ||
1. اخوان ثالث، مهدی.(1390). از این اوستا. چاپ هجدهم. تهران: زمستان. ۲. امیری خراسانی، احمد.(1383). مفاخره در شعر فارسی. ج1. تهران: دارالهدی. ۳. حافظ، شمس الدین محمد. (1387). دیوان غزلیات. به کوشش خلیل خطیب رهبر. چاپ چهل و پنجم. تهران: صفی علیشاه. ۴. حسینی، سیدحسن.(1389). از شرابههای روسری مادرم. چاپ دوم. تهران: انجمن شاعران ایران. ۵. ------------.(1392). بالهای بایگانی. تهران: نشر افق. ۶. -------------.(1388). هم صدا با حلق اسماعیل. چاپ پنجم. تهران: سوره مهر. ۷. دهخدا، علی اکبر.( 1377). لغت نامه. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران. ۸. سعدی، مشرفالدین.(1384). کلیات. تصحیح محمد علی فروغی. چاپ یازدهم. تهران: محمد. ۹. شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1390) .ادوار شعر فارسی. چاپ ششم. تهران: سخن. ۱۰. کاظمی، محمدکاظم. (1390). ده شاعر انقلاب. چاپ دوم. تهران: سوره مهر. ۱۱. موتمن، زینالعابدین.(1364). شعر و ادب فارسی. چاپ دوم. تهران: زرین. ۱۲. موسوی گرمارودی، سیدعلی.(1390). برآشفتن گیسوی تاک. تهران: سوره مهر. ۱۳. ------------------.(1389). صدای سبز. چاپ سوم. تهران: قدیانی. ۱۴. هراتی، سلمان.(1380). مجموعه کامل شعرهای سلمان هراتی. تهران: دفتر شعر جوان. ۱۵. امین، پرفسور سیدحسن.(1388). «خودستایی و مفاخره در ادب پارسی». مجموعه مقالات نشریه داخلی حافظ. شماره 64، ص 35-36. ۱۶. رادمنش، عطامحمد و الهه شعبانی.(1393). «تفاخرهای تعلیمی مسعود سعد». پژوهشنامه ادبیات تعلیمی. سال ششم، شماره بیست و چهارم، ص1-32. ۱۷. طایفی، شیرزاد و مهدی رمضانی.(1393). «بررسی تحلیلی مفاخره در اشعار شهریار»، پژوهشنامه ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان. سال دوازدهم، شماره بیست و سوم، ص209-226. ۱۸. کافی، غلامرضا.(1392). «بررسی گونههای فخر در دیوان طالب آملی». مجله شعر پژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز. سال پنجم، شماره دوم، پیاپی16، صص103-130. ۱۹. محمودی، مریم.(1389). «مفاخره در شعر رودکی». مجله زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا. سال اول، شماره دوم، صص113-122. ۲۰. نیکدار اصل، محمدحسین.(1389). «بررسی گونههای فخر در دیوان حافظ». بوستان ادب. دوره 2، شماره 3، صص248-223. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 380 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 438 |