مطالعه تطبیقی ساختار طرح و نقش قالیهای کردی خراسان با منطقه کردستان | ||
فصلنامه نگره | ||
مقاله 3، دوره 14، شماره 51، مهر 1398، صفحه 36-51 اصل مقاله (811.83 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22070/negareh.2019.1013 | ||
نویسندگان | ||
علی وندشعاری* 1؛ اکرم بخشی2؛ عبداله میرزایی3 | ||
1سرپرست دانشکده فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
2گروه آموزشی فرش،دانشکده فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران دانشکده هنرهای اسلامی تبریز | ||
3استادیار دانشکده فرش - دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
چکیده | ||
اقوام کرد ساکن خراسان یکی از مهمترین طوایف قالیباف در بین ایلات و عشایر ایراناند. مطالعه طرح و نقشمایههای بهکاررفته در هنر قالیبافی این اقوام نشان میدهد که نقوش این قالیها با آداب، رسوم و فرهنگ رایج در هر منطقه و نیز بر اساس ریشه فرهنگی و قومی خود دارای شاخصههای هنری و هویتی با ارزش میباشند. پژوهش حاضر با مطالعه طرح و نقش قالیهای کردی خراسان و کردستان و تطبیق آنها، در پی پاسخ به این سوالات است که الف) ساختار طرح و نقشهای قالیهای کردی خراسان و عشایر کردستان چگونه است و ب) شباهتها و تفاوتهای طرح و نقش قالیهای کردی خراسان با قالیهای منطقهی کردستان کدام هستند. از این رو هدف این پژوهش، شناسایی و بررسی ساختار فرمی طرح و نقوش قالیهای کردی خراسان و قالیهای عشایری کردستان و یافتن وجوه تشابه و تفاوت در آنهاست. روش انجام پژوهش توصیفی و با رویکرد تطبیقی بوده و تجزیه و تحلیل اطلاعات به شیوه کیفی جزیینگر صورت پذیرفته است. جمع آوری اطلاعات در هر دو منطقه به صورت میدانی و کتابخانهای بوده است. جامعه تحقیق، شامل 61 تخته قالی از منطقه خراسان و 17 نمونه از منطقه کردستان است که از این میان تعداد 15 نمونه اصیل از خراسان و 10 نمونه اصیل از کردستان به شیوه هدفمند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاکی از وجوه اشتراک و افتراقهایی در بین قالیهای هر دو منطقه است و طرحهایی مانند «کله روسی» و «جلیل» نمونههایی از مشابهتها در دو منطقه است. بیشترین تشابه در ساختار ترنج، لچک و حاشیه و نقشمایههای آنها در طرحهای ترنجی و لچک ترنج است. برخی افتراقها نیز در چگونگی بکارگیری انواع نقشمایههای (هندسی، گیاهی و جانوری) در قالیها به علت تغییر در موقعیت اقلیمی و جغرافیایی قابل مشاهده است. | ||
کلیدواژهها | ||
قالی کردی؛ طرح و نقش؛ خراسان؛ کردستان؛ مطالعه تطبیقی | ||
مراجع | ||
ادواردز، سیسیل، 1368، قالی ایران. ترجمه مهین دخت صبا، تهران، انتشارات فرهنگسرا. بابا جمالی، فرهاد، 1393، زمینبومهای اجتماعی و افتراقهای هنری در ایران، دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات تطبیقی هنر، شماره 7، صفحه 1 تا 14. توحدی، کلیمالله، 1364، حرکت تاریخی کرد به خراسان، مشهد، انتشارات بنیاد کتاب. خیراللهی، محمدرضا، 1387، بررسی سیرتحول و تطور طرح و نقش و رنگ فرش استان اردبیل درحال حاضر، پایان نامه کارشناسی ارشد صنایع دستی، دانشگاه هنر تهران. دریایی، نازیلا، 1386، زیبایی شناسی در فرش دستباف ایران، تهران، انتشارات مرکز ملی فرش ایران. ذکرگو، امیرحسین، 1381، تاملاتی بنیادین در مطالعات تطبیقی هنر، فصلنامه هنر، شماره 54، صفحه 163تا 173. صور اسرافیل، شیرین، 1386، فرشهای کردی کردستان، تهران، انتشارات تاریخ ایران. طیبی، حشمتالله، 1388، مبانی جامعه شناسی و مردم شناسی ایلات و عشایر، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. فریه، ر. دبلیو، 1374، هنرهای ایران، ترجمه پرویز مرزبان، چاپ اول، تهران، انتشارات فرزان. کاظم پور، داریوش، 1391، مطالعة نقوش دستبافهای خراسان شمالی و استفاده از آنها در طراحی نشانه، فصلنامة علمی پژوهشی گلجام، شمارة 21، صفحه 45 تا 62. کمندلو، حسین، 1395، طرح و نقش در فرشهای عشایری و روستایی خراسان شمالی، سمنان، انتشارات دانشگاه سمنان. متولی حقیقی، یوسف، 1389، تاملی پیرامون علل و چگونگی مهاجرت کردها به خراسان، فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن، شماره 6 ، صفحه 68 تا 83. میرنیا، سیدعلی، 1368، ایلها و طایفههای عشایری کرد ایران، مشهد، انتشارات نسل دانش. ویچ، تاتارکیه، 1385، فرم در تاریخ زیبایی شناسی، فصلنامه هنر، شماره 52، صفحه 46 تا 61. هال، آلستر، 1377، گلیم، ترجمه شیرین همایونفر، تهران، انتشارات کارنگ. یساولی، جواد، 1375، مقدمهای بر شناخت قالی ایران، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی. Opie، james،1992،Tribal Rug،London،Laurence King.
Stanzer، wilfried،1988،Kordi lives. Rugs. Flatweves of the kurds in khorasan. Wien، adil besim ohg.
Ford، P.R.J ،1989،Oriental Carpet Design، London،Thames&Hudson. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,049 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,298 |